Η οστεοαρθρίτιδα ή «εκφυλιστική αρθροπάθεια» είναι ο πιο κοινός τύπος αρθρίτιδας στον ώμο. 

Οι άλλοι λιγότερο συχνοί τύποι αρθρίτιδας στον ώμο είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή φλεγμονώδης και η αρθρίτιδα που εμφανίζεται έπειτα από σοβαρό τραύμα του ώμου ή μετατραυματική αρθρίτιδα.

Στην οστεοαρθρίτιδα, ο ομαλός χόνδρος που επικαλύπτει τα άκρα των οστών φθείρεται, προκαλώντας τριβή μεταξύ των αρθρικών επιφανειών. Η τριβή αυτή οδηγεί σε ανώμαλη κίνηση της άρθρωσης και σε ανάπτυξη οστεοφύτων, τα οποία διαμορφώνονται επειδή το οστό προσπαθεί να αυτοεπουλωθεί. Η ανώμαλη κίνηση και τα οστεόφυτα μπορεί να οδηγήσουν σε πόνο και απώλεια της κίνησης του ώμου.

Υπάρχουν 2 αρθρώσεις εντός του ώμου που μπορεί να επηρεαστούν από την οστεοαρθρίτιδα. Η κύρια άρθρωση που παρέχει το μεγαλύτερο μέρος της κίνησης του ώμου ονομάζεται γληνοβραχιόνια (Γ-Β) άρθρωση, εκεί όπου το βραχιόνιο οστό ή ο βραχίοναςσυνδέεταιμε την ωμοπλάτη.

Η άλλη μικρότερη άρθρωση στον ώμο που παρέχει ελάχιστη κίνηση είναι η ακρωμιοκλειδική (Α-Κ) άρθρωση, εκεί όπου η κλείδα συνδέεται με την ωμοπλάτη.

Αιτίες

Η συχνότητα εμφάνισης της αρθρίτιδας ώμου αυξάνεται με την ηλικία. Γενικά παρατηρείται σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών· ωστόσο, μπορεί να παρατηρηθεί και σε νεότερες ηλικίες, σε ασθενείς έπειτααπό τραυματισμό στον ώμο, όπως κάταγμα ή εξάρθρωση. Η αρθρίτιδα της Α-Κ άρθρωσης συμβαίνει συνήθως σε νεαρότερη ηλικία από ότι η αρθρίτιδα της γληνοβραχιόνιας άρθρωσης. Υπάρχει,επίσης, και γενετική προδιάθεση για αρθρίτιδα, έτσι ώστε να μπορεί να είναι κληρονομική.

Κλινικά Σημεία και Συμπτώματα

Η πιο συνηθισμένη ενόχληση σε ασθενή με αρθρίτιδα του ώμου είναι ο πόνος. Ο πόνος επιδεινώνεται με τις δραστηριότητες -ειδικά σε οποιεσδήποτε δραστηριότητες που απαιτούν τον βραχίονα να φτάνει πάνω από το ύψος του κεφαλιού- και μειώνεται με την ανάπαυση.

Η αρθρίτιδα της Γ-Β άρθρωσης συνήθως πονάει κυρίως στο πίσω μέρος του ώμου, ενώ η A-Κ αρθρίτιδα πονάει κυρίως στο εμπρόσθιο μέρος του ώμου, στο τελικό άκροτης κλείδας.

Η επόμενη πιο συνηθισμένη ενόχληση είναι η απώλεια της κίνησης (δυσκαμψία), η οποία είναι πολύ πιο σοβαρή σε άτομα με Γ-Β αρθρίτιδα. Επιπλέον, κατά την κίνηση του ώμου μπορεί μερικές φορές να υπάρχει τριγμώδης ήχος (κριγμός), όταν τα οστά τρίβονται το ένα στο άλλο.

Ευτυχώς, αρκετοί ασθενείςπου αναπτύσσουν αρθρίτιδα δεν εκδηλώνουν πόνο και απώλεια της κίνησης. Στην πραγματικότητα, μερικοί ασθενείς με σοβαρή καταστροφή της άρθρωσης έχουν ελάχιστα συμπτώματα.

Διάγνωση

Η αρθρίτιδα του ώμου μπορεί εύκολα και γρήγορα να διαγνωστεί με τη σωστή φυσική εξέταση και τις απλές ακτινογραφίες. Κατά τη διάρκεια της φυσικής εξέτασης, ο γιατρός θα πρέπει να αναζητεί για πόνο κατά τη διάρκεια της κίνησης του ώμου, παρουσία κριγμού, αδυναμία του ώμου και ευαισθησία κατά την ψηλάφηση. Οι ακτινογραφίες δείχνουν απώλεια της άρθρωσης του ώμου, κύστεις των οστών και οστεόφυταστα ανατομικά όρια της άρθρωσης.

Επίσης, τα άτομα με αρθρίτιδα της Α-Κ άρθρωσης είναι σε κίνδυνο για δημιουργίαρήξεων του στροφικού πετάλου και μπορεί να χρειαστεί μαγνητική τομογραφία για την καλύτερη απεικόνιση.

Θεραπεία

Όπως με τις περισσότερες άλλες αρθριτικές καταστάσεις, η αρχική θεραπεία περιλαμβάνει ανάπαυση, τροποποίηση τωνδραστηριοτήτων, ασκήσεις που μπορεί να καθοδηγούνται από έναν φυσικοθεραπευτήκαι μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ),όπως η ιβουπροφαίνη. Παγοθεραπεία και ζεστά επιθέματα, καθώς και άλλες θεραπευτικέςεφαρμογές, όπως οι υπέρηχοι, μπορούν ακόμη να συνταγογραφηθούν.

Επίσης, ενδαρθρικές (δηλαδή εντός της άρθρωσης) ενέσεις κορτιζόνης χρησιμοποιούνται μερικές φορές με συνήθως πρόσκαιρα αποτελέσματα.

Εάν αυτές οι θεραπείες δεν φέρουν αποτέλεσμα, τότε προτείνεται χειρουργική επέμβαση. Για αρθρίτιδα της Α-Κ άρθρωσης, αυτό περιλαμβάνει την αφαίρεση του τελικού άκρου της κλείδας, η οποία μπορεί να γίνει είτε με ανοικτό χειρουργείο είτε αρθροσκοπικά. Για αρθρίτιδα της Γ-Β άρθρωσης, η χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνει συνήθως την ολική αρθροπλαστική της άρθρωσης,όπου οι αρθριτικές επιφάνειες των οστών αντικαθίστανται με μέταλλο και πλαστικό. Μερικές φορές μόνο ένα τμήμα της άρθρωσης μπορεί να αντικατασταθεί, και η επέμβαση αυτή ονομάζεται ημιαρθροπλαστική.

Η αρθροπλαστική του ώμου είναι γενικά μία επέμβαση που συνήθως απαιτεί μία ημέρα νοσηλείας. Ο ασθενής εξέρχεται την επομένη του χειρουργείου και στη συνέχεια αρχίζει άμεσα ένα κατάλληλο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας. Ενώ η αποκατάσταση είναι διαφορετική για κάθε ασθενή, συνήθως απαιτούνται περίπου τρεις μήνες φυσικοθεραπείας, δύο έως τρεις φορές την εβδομάδα.

Τα αποτελέσματα είναι συνήθως εξαιρετικά και αναμένονται αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ώμου καθώς και εξάλειψη του προεγχειρητικού πόνου.

Ζήνων Θ. Κόκκαλης, MD, PhD,
Ορθοπαιδικός Χειρουργός,
Επιστημονικός Συνεργάτης Βιοκλινικής Αθηνών