fbpx
ΓΙΑ ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΚΑΛΕΣΤΕ :   ΑΘΗΝΑ  210 6962600, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ  2310 372600
ΑΜΕΣΗ ΑΝΑΓΚΗ! 14 501

Αρτηριακή υπέρταση: Αντιμετώπιση χωρίς φάρμακα

Του Δημήτριου Φωτόπουλου Βιοκλινική Θεσσαλονίκης

Υπέρταση ονομάζεται η πάθηση που χαρακτηρίζεται από υψηλή πίεση στις αρτηρίες του σώματος, με αποτέλεσμα η καρδιά να αναγκάζεται να εργαστεί πιο εντατικά για την κυκλοφορία του αίματος στο σώμα (εγκέφαλο – σπλάχνα – άνω και κάτω άκρα). 

Στη μέτρηση της αρτηριακή πίεσης καταγράφουμε δύο τιμές:

  • Τη Συστολική Αρτηριακή Πίεση (ΣΑΠ, μεγάλη): Η πίεση συστολής του καρδιακού μυός, η οποία δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 140 mmHg.
  • Τη Διαστολική Αρτηριακή Πίεση (ΔΑΠ, μικρή): Ο καρδιακός μυς χαλαρώνει μεταξύ των παλμών και η ΔΑΠ δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 90 mmHg.

Στο 95% των ασθενών η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής, καθώς δεν μπορεί να αποδοθεί σε κάποιο γνωστό παθολογικό αίτιο.

Σύμφωνα με μελέτες ένας στους τρεις ενήλικες είναι υπερτασικός. Ωστόσο:

  • Το 1/3 των υπερτασικών δεν γνωρίζει την πάθησή του.
  • Το 1/3 των υπερτασικών είναι χωρίς θεραπευτική αγωγή.
  • Το 1/3 των υπερτασικών υπό φαρμακευτική αγωγή δεν είναι ρυθμισμένο.

Όταν υπάρχει αίτιο υπέρτασης (παθήσεις νεφρών, αγγείων, καρδιάς, θυρεοειδούς, επινεφριδίων), τότε μιλάμε για δευτεροπαθή υπέρταση.

Η αυξημένη αρτηριακή πίεση αποτελεί τον μεγαλύτερο παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα (εγκεφαλικά επεισόδια, στεφανιαία νόσο, ΑΕΕ). Όσο υψηλότερη είναι η αρτηριακή πίεση τόσο αυξάνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης των παραπάνω νοσημάτων.

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη πρόοδος στη φαρμακευτική αντιμετώπιση της υπέρτασης. Δεν πρέπει, όμως, να υποτιμούνται απλές υγιεινοδιαιτητικές οδηγίες στην πρόληψη και θεραπεία κυρίως της ιδιοπαθούς υπέρτασης, όπου δεν ανιχνεύονται συγκεκριμένα αίτια και αποτελεί το 95% των περιπτώσεων.

Σε ήπια υπέρταση, η μη φαρμακευτική αγωγή συχνά μπορεί να ελαττώσει ικανοποιητικά την αρτηριακή πίεση. Σε περιπτώσεις όπου κρίνεται απαραίτητη η φαρμακευτική αγωγή, τα υγειονοδιαιτητικά μέτρα θα συμβάλουν κατά πολύ στη μείωση της απαιτούμενης δοσολογίας των φαρμάκων.

Προτού, λοιπόν, καταφύγουμε στη λήψη φαρμάκων, ας δούμε πώς μπορούμε να ρυθμίσουμε την αρτηριακή πίεση με φυσικό τρόπο.

  • Μείωση σωματικού βάρους: Με την αύξηση του σωματικού βάρους έχουμε και αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Η παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει άπνοιες στον ύπνο, οι οποίες με τη σειρά τους μπορούν να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση. Το αδυνάτισμα είναι ένας δραστικός τρόπος για να μειώσει κανείς την αρτηριακή πίεση. Χάνοντας 5 kg έχουμε σημαντική πτώση της αρτηριακής πίεσης. Μεγάλη σημασία έχουν και η κατανομή του λίπους και η περίμετρος κοιλιάς.
  • Σωματική άσκηση: Καθημερινή σωματική άσκηση τουλάχιστον 30 min μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση κατά 4-5 mmHg. Είναι σημαντικό να είναι τακτική η σωματική άσκηση, διότι η διακοπή της μπορεί να αυξήσει πολύ τα επίπεδα αρτηριακής πίεσης. Αν κάποιος έχει προ-υπέρταση (ΣΑΠ = 120-139 mmHg και ΔΑΠ = 80-89 mmHg) μπορεί να μην εξελιχθεί σε υπέρταση με την τακτική σωματική άσκηση. Τρόποι άσκησης είναι το βάδισμα, το τρέξιμο, το ποδήλατο, το κολύμπι και ο χορός. Επίσης, η σωματική άσκηση προκαλεί μείωση και του stress. Η ευεργετική επίδραση μιας ώρας σωματικής άσκησης (προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου) ισοδυναμεί με αυτή που προκύπτει ύστερα από ψυχανάλυση και ψυχοθεραπεία ωρών.
  • Υγιεινή διατροφή: Τρώγοντας δημητριακά, τροφές πλούσιες σε κάλιο (φρούτα – λαχανικά) και γαλακτοκομικά χαμηλού λίπους μπορεί να μειώσουμε την αρτηριακή πίεση κατά 14 mmHg. Στην Ελλάδα η μεσογειακή δίαιτα, η οποία είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και ελαιόλαδο, είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στην αρτηριακή πίεση.
  • Δίαιτα πτωχή σε αλάτι: Ακόμα και μικρή μείωση του νατρίου που περιέχεται στο αλάτι μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση κατά 2-8 mmHg. Η ημερήσια πρόσληψη νατρίου κατά μέσο Ευρωπαίο ενήλικα κυμαίνεται από 2,3 έως 6,9 γραμμάρια, ποσότητα μεγάλη για τις πραγματικές ανάγκες του. Αν μειώσουμε την πρόσληψη άλατος κατά 2-4 γραμμάρια, πολλές φορές επιτυγχάνεται σημαντική πτώση της αρτηριακής πίεσης και ελαττώνεται η απαιτούμενη δόση διουρητικών ή και άλλων υπερτασικών φαρμάκων. Θα πρέπει, λοιπόν, να μην προσθέτουμε αλάτι στα φαγητά μας. Τα τρόφιμα περιέχουν ικανοποιητικές ποσότητες αλατιού για τις ανάγκες του οργανισμού. Ας μην ξεχνάμε ότι τα έτοιμα επεξεργασμένα ή προπαρασκευασμένα φαγητά είναι συνήθως πλούσια σε αλάτι. Επίσης, το ίδιο συμβαίνει και σε άλλα συσκευασμένα βιομηχανικά προϊόντα διατροφής. Γι’ αυτό καλό θα είναι να μάθουμε να διαβάζουμε προσεκτικά τις ετικέτες των προϊόντων που αγοράζουμε. Με τον τρόπο αυτό θα ξέρουμε το περιεχόμενό τους σε αλάτι και θα κάνουμε τις καλύτερες επιλογές για την αρτηριακή μας πίεση. Εναλλακτικά, καλό είναι να χρησιμοποιούμε διάφορα μπαχαρικά και βότανα για να δίνουμε ποικιλία στη γεύση των φαγητών μας. Τα περισσότερα μπαχαρικά (πιπέρι, κανέλα, ρίγανη, κόλιανδρος, δενδρολίβανο, βασιλικός) βοηθούν και δεν βλάπτουν την υγεία μας.
  • Περιορισμός του αλκοόλ που καταναλώνεται. Σε μικρές ποσότητες το αλκοόλ, 1-2 μερίδες την ημέρα, δεν βλάπτει, αλλά μπορεί να βοηθά την υγεία. Αν δεν πίνουμε δεν υπάρχει λόγος να αρχίσουμε να πίνουμε. Αυτά που δίνει το κρασί μπορούμε να τα πάρουμε και από άλλες πηγές, στο πλαίσιο της υγιεινής διατροφής.
  • Διακοπή καπνίσματος: Το ενεργητικό ή παθητικό κάπνισμα βλάπτουν με πολλούς τρόπους την υγεία. Επιπλέον, η νικοτίνη αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Κάθε φορά που εισπνέουμε καπνό με οποιοδήποτε τρόπο (τσιγάρο, πούρο, πίπα) η αρτηριακή πίεση αυξάνεται. Γι’ αυτό η αποφυγή κάθε μορφής καπνίσματος είναι σημαντική στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης.
  • Περιορισμός στην κατανάλωση καφέ: Οι επιδράσεις της καφεΐνης στην υπέρταση ακόμα είναι υπό διερεύνηση. Μετά την κατανάλωση καφέ, παρατηρείται μικρή παροδική αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Δεν είναι γνωστό αν ο καφές αυξάνει συνεχώς την αρτηριακή πίεση, ωστόσο συστήνεται να μην καταναλώνεται περισσότερο από 2-3 φλιτζάνια την ημέρα, δηλαδή όχι περισσότερο από 200 gr καφεΐνης την ημέρα.
  • Καλύτερη διαχείριση του stress: Το stress είναι αναπόφευκτο στη ζωή. Όταν το διαχειριζόμαστε σωστά και είναι ελεγχόμενο μας βοηθά. Όταν είναι χρόνιο και ανεξέλεγκτο μας φθείρει και, μεταξύ άλλων, αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Διαβάζουμε για το stress, ανακαλύπτουμε αυτά που προκαλούν stress, ανακαλύπτουμε το υπερβολικό stress, το φθοροποιό tress, μαθαίνουμε να το διαχειριζόμαστε σωστά. Αν δεν μπορούμε, συμβουλευόμαστε τον ιατρό μας ή τον ψυχολόγο μας.
  • Ελέγχουμε τακτικά την αρτηριακή πίεση: Η αρτηριακή πίεση δεν πρέπει να μετράται μόνο στο ιατρείο ή στο νοσοκομείο, αλλά και στο σπίτι. Μην ξεχνάμε το «σύνδρομο της άσπρης μπλούζας». Σημαντικός αριθμός ανθρώπων μόνο με το γεγονός ότι πηγαίνουν στον ιατρό βιώνουν τόση αναστάτωση που η αρτηριακή πίεση αυξάνεται πολύ. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε λανθασμένες αποφάσεις. Γι’ αυτό οι μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης στο σπίτι ή με το ιατρό κάτω από ήρεμες συνθήκες προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες. Η τακτική μέτρηση και παρακολούθηση των διακυμάνσεων της αρτηριακής πίεσης από τον ίδιο τον ασθενή είναι πολύ χρήσιμη. Αφού μάθει με τη βοήθεια του ιατρού ή του νοσηλευτή να μετράει σωστά την αρτηριακή πίεση, μπορεί να ελέγχει τα αποτελέσματα των ενεργειών του και να λαμβάνει διορθωτικά μέτρα.
  • Στήριξη από οικογένεια, φίλους και ομάδες αυτοβοήθειας. Έχει καθοριστική σημασία για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
2018-05-09T12:02:51+00:00