Όλες οι πρόσφατες μελέτες δείχνουν ξεκάθαρα ότι οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν σημαντικό πρόβλημα υπογονιμότητας ή στειρότητας. Επίσης, στις παχύσαρκες γυναίκες το ποσοστό των αποβολών είναι αρκετά μεγαλύτερο (4 προς 1) και υπάρχουν περισσότερες δυσκολίες να πετύχουν μια ομαλή εγκυμοσύνη και έναν εύκολο τοκετό.
Χιλιάδες παχύσαρκες γυναίκες καταφεύγουν στη λύση της εξωσωματικής γονιμοποίησης, όμως η επιτυχία μιας τέτοιας λύσης είναι σημαντικά μικρή (λιγότερο από 25%), όταν οι γυναίκες φυσιολογικού βάρους έχουν διπλάσια ποσοστά επιτυχίας (πάνω από 50%). 
Για τις γυναίκες με σοβαρή (νοσογόνο) παχυσαρκία, δηλαδή στις γυναίκες που ο Δείκτης Μάζας Σώματος είναι μεγαλύτερος του 35 (ΔΜΣ > 35 kg / m2) οι πιθανότητες για γονιμοποίηση και για ομαλή εγκυμοσύνη είναι ακόμη λιγότερες.
Γιατί η παχύσαρκη γυναίκα παρουσιάζει υπογονιμότητα;
Στο σώμα της γυναίκας υπάρχουν δύο όργανα που παράγουν οιστρογόνα: οι ωοθήκες και τα επινεφρίδια.
Οι ωοθήκες παράγουν οιστρογόνα με κυκλικό τρόπο στη διάρκεια των 28 ημερών του κύκλου, τις μισές μέρες παρουσιάζοντας αυξημένη παραγωγή και τις μισές μέρες πολύ χαμηλή.
Τα επινεφρίδια παράγουν μια ορμόνη που λέγεται ανδροστενεδιόνη. Η ορμόνη αυτή μετατρέπεται στα λιποκύτταρα σε ένα οιστρογόνο που λέγεται οιστρόνη. Όσο περισσότερο το σωματικό λίπος τόσο μεγαλύτερη και η παραγωγή αυτού του οιστρογόνου.
Κατά συνέπεια, στις παχύσαρκες γυναίκες υπάρχει αυξημένη παραγωγή οιστρόνης, η οποία επηρεάζει τον φυσιολογικό κύκλο παραγωγής οιστρογόνων από την ωοθήκη, με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η ωορρηξία και να προκαλείται υπογονιμότητα ή ακόμα και στειρότητα.
Πολλά αντισυλληπτικά χάπια περιέχουν οιστρογόνα. Τις πιθανότητες που έχει μια γυναίκα που παίρνει αντισυλληπτικά να μείνει έγκυος, τις ίδιες πιθανότητες έχει και μια παχύσαρκη γυναίκα, η οποία έχει στο αίμα της άφθονα οιστρογόνα που καταστέλλουν την ωορρηξία της.
Σαν αποτέλεσμα οι γυναίκες με παχυσαρκία έχουν σπανιότερα ωορρηξία, ενώ τα ωάρια που θα καταφέρουν να παραχθούν λόγω της συνεχούς επίδρασης των οιστρογόνων θα είναι κακής ποιότητας και ως εκ τούτου η πιθανότητα μιας φυσιολογικής ή ακόμα και υποβοηθούμενης γονιμοποίησης να είναι χαμηλή. Υπάρχει εύκολή, γρήγορη και αποτελεσματική λύση για το πρόβλημα της υπογονιμότητας στις παχύσαρκες γυναίκες;
Η βαριατρική χειρουργική είναι μία λύση στην οποία απευθύνονται πολλές υπογόνιμες παχύσαρκες γυναίκες τα τελευταία χρόνια.
Οι βαριατρικές επεμβάσεις είναι λαπαροσκοπικές επεμβάσεις με τις οποίες μικραίνουμε τη χωρητικότητα του στομάχου και σαν αποτέλεσμα η γυναίκα χάνει πολλά κιλά σε μικρό χρονικό διάστημα.
Έχει τεκμηριωθεί ότι ακόμα και από τους δύο τρεις πρώτους μήνες μετά την επέμβαση δημιουργείται πολύ καλύτερο ορμονικό περιβάλλον στο σώμα της γυναίκας και διορθώνονται πολλές διαταραχές του κύκλου και της ωορρηξίας.
Κατά συνέπεια, η γυναίκα αρχίζει να έχει άμεσα πολύ υψηλότερες πιθανότητες γονιμοποίησης και τεκνοποίησης είτε φυσιολογικά είτε με μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Ανάμεσα στην πληθώρα των βαριατρικών επεμβάσεων, η Λαπαροσκοπική Γαστρική Πτύχωση είναι μία από τις επεμβάσεις που οι γυναίκες οι οποίες επιθυμούν να τεκνοποιήσουν προτιμούν περισσότερο τα τελευταία χρόνια.
Ο λόγος είναι ότι η επέμβαση αυτή είναι η πιο ασφαλής ανάμεσα στις βαριατρικές επεμβάσεις, καθώς δεν χρειάζεται να γίνει αφαίρεση στομάχου ή τοποθέτηση οποιουδήποτε ξένου σώματος, ενώ είναι και επέμβαση πλήρως αναστρέψιμη.
Η επέμβαση διαρκεί περίπου μία ώρα, γίνεται λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά, χωρίς να γίνει τομή στην κοιλιά και ο χρόνος νοσηλείας είναι συνήθως μία ημέρα.
Δεν υπάρχει μετεγχειρητικά καθόλου πόνος, ενώ η γυναίκα μπορεί να τρέφεται απολύτως φυσιολογικά στη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς και μετά τον τοκετό, χωρίς να προκαλείται κανένα πρόβλημα στο έμβρυο κατά την κύηση αλλά και στην περίοδο του θηλασμού.
Είναι μια μέθοδος που μπορεί να φέρει σημαντικά αποτελέσματα σε σύντομο χρονικό διάστημα, υπάρχει μεγάλη απώλεια κιλών ήδη από τους τρεις πρώτους μήνες, ενώ η απώλεια συνεχίζεται μέχρι να συμπληρωθεί ο πρώτος χρόνος, οπότε και η ασθενής έχει χάσει όλα τα επιπλέον κιλά.
Τα αποτελέσματα δε αυτά της μείωσης του βάρους θα είναι μόνιμα και μπορούν να διατηρηθούν ακόμα και μετά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό.
Το όφελος συνεπώς μιας βαριατρικής επέμβασης δεν είναι μονοδιάστατο.
H απώλεια του πλεονάζοντος σωματικού βάρους:
- Κάνει πολύ ευκολότερη τη γονιμοποίηση, καθώς ρυθμίζει την ωορρηξία, διορθώνοντας τις ορμονικές ανωμαλίες.
- Μειώνει τον κίνδυνο αποβολής έως και 75%.
III. Διευκολύνει πολύ περισσότερο την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (διπλασιάζει τα ποσοστά επιτυχίας).
- Εξασφαλίζει εγκυμοσύνη και τοκετό χωρίς κίνδυνο επιπλοκών και μειώνει την πιθανότητα καισαρικής τομής.
- Προφυλάσσει από τη γέννηση παιδιών με προβλήματα υγείας και προδιάθεση παχυσαρκίας.
- Μειώνει τις δυστοκίες και τον κίνδυνο μαιευτικών κακώσεων και αναπηριών στα παιδιά που γεννιούνται.
VII. Απαλλάσσει τη γυναίκα από μελλοντικά προβλήματα υγείας που σχετίζονται με το αυξημένο σωματικό βάρος και της δίνει τη δυνατότητα να μεγαλώσει σωστά τα παιδιά της απαλλαγμένη από ασθένειες που η παχυσαρκία προκαλεί.
ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
- Πρέπει μια παχύσαρκη γυναίκα να προσπαθεί για εγκυμοσύνη ανεξάρτητα από το βάρος της;
Η παχυσαρκία δεν δυσχεραίνει απλώς τη γονιμοποίηση. Προκαλεί αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών στην εγκυμοσύνη και τον τοκετό, αλλά και πολλά προβλήματα υγείας στο παιδί που θα γεννηθεί. Επομένως, η μείωση του σωματικού βάρους πρέπει να προηγείται πριν η γυναίκα αποφασίσει να μείνει έγκυος.
- Σε πόσο χρόνο έπειτα από μια επέμβαση για παχυσαρκία μπορεί η γυναίκα να επιδιώξει εγκυμοσύνη;
Δεν υπάρχει κανόνας, αλλά συνήθως καλό είναι η εγκυμοσύνη να επιδιώκεται μετά τους 4-6 μήνες από την επέμβαση, αφού η γυναίκα θα έχει χάσει το μεγαλύτερο ποσοστό του περιττού βάρους.
- Τι κινδύνους μπορεί να προκαλέσει στο έμβρυο μια βαριατρική επέμβαση της μητέρας;
Οι επεμβάσεις περιοριστικού τύπου (γαστρικός δακτύλιος, επιμήκης γαστρική πτύχωση, γαστρικό μανίκι – SLEEVE ) ουσιαστικά δεν προκαλούν κανένα κίνδυνο στο έμβρυο, καθώς όλες οι τροφές που χρειάζονται μπορούν να καταναλωθούν κι έτσι απορροφιούνται όλα τα θρεπτικά στοιχεία που χρειάζεται το έμβρυο.
Προσοχή χρειάζεται στις δυσαπορροφητικές επεμβάσεις (όπως το γαστρικό by-pass), κατά τις οποίες ορισμένα θρεπτικά στοιχεία απορροφιούνται δύσκολα. Αυτό δεν κάνει απαγορευτική τη συνύπαρξη του γαστρικού by-pass με την εγκυμοσύνη, όμως η εγκυμονούσα χρειάζεται εξειδικευμένη παρακολούθηση σε όλη τη διάρκεια της κύησης.
- Είναι σωστό μια παχύσαρκη γυναίκα να κάνει επέμβαση για παχυσαρκία με σκοπό να μείνει έγκυος, αλλά και να υποστηρίξει σωστά μια εγκυμοσύνη και έναν τοκετό χωρίς κινδύνους;
Οι βαριατρικές επεμβάσεις αυτή τη στιγμή είναι οι μόνες τεκμηριωμένες μέθοδοι αντιμετώπισης της σοβαρής παχυσαρκίας.
Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι (από απλούστερες και αναστρέψιμες έως πιο επεμβατικές) από τις οποίες μπορεί να επιλέξει κανείς σε συνεργασία με τον ειδικό χειρούργο αυτή που του ταιριάζει.
Από την άλλη, οι επεμβάσεις αυτές γίνονται λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά, με αποτέλεσμα η ανάρρωση να γίνεται πολύ σύντομα και αρκετά ανώδυνα.
Παναγιώτης Κ. Γλεντής MD, PhD
Ειδικός λαπαροενδοσκόπος – χειρουργός
βαριατρικής χειρουργικής
