Γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση (Gastro Esophageal Reflux Disease, GERD) λέγεται η κατάσταση στην οποία υπάρχει παλινδρόµηση γαστρικών οξέων από το στοµάχι στο κατώτερο τµήµα του οισοφάγου. Συνήθως, η κατάσταση αυτή οφείλεται σε ανεπάρκεια του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, ο οποίος είναι ένας φυσιολογικός µηχανισµός ώστε οι τροφές και τα υγρά του στοµάχου να µην παλινδροµούν στον οισοφάγο µετά το φαγητό.

Μπορεί να συνυπάρχει και διαφραγµατοκήλη, δηλαδή ένα τµήµα του στοµάχου να βρίσκεται πάνω από το διάφραγµα µέσα στον θώρακα. Η ύπαρξη διαφραγµατοκήλης πολλές φορές επιδεινώνει τον βαθµό της παλινδρόµησης, όµως υπάρχουν και περιπτώσεις όπου υπάρχει διαφραγµατοκήλη χωρίς να συµβαίνει παλινδρόµηση.

Συµπτώµατα γαστροοισοφαγικής παλινδρόµησης

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση (ΓΟΠ) είναι µία χρόνια κατάσταση που εκδηλώνεται κλινικά µε καυστικό πόνο πίσω από το στέρνο, µε όξινες ερυγές, µε αναγωγή υγρών ή τροφών στον οισοφάγο συνήθως έπειτα από τα γεύµατα και µετά την κατάκλιση. Υπάρχουν, βέβαια, και καταστάσεις που η παλινδρόµηση είναι λανθάνουσα, δηλαδή δεν προκαλεί κανένα σύµπτωµα.

Θεραπευτική αντιµετώπιση

Συνήθως αντιµετωπίζεται µε φάρµακα που µειώνουν τη γαστρική έκκριση και την οξύτητα των υγρών του στοµάχου, ώστε η παλινδρόµηση των υγρών να µην προκαλεί βλάβες στον οισοφάγο.

Πολλές φορές, όµως, η συντηρητική θεραπεία µε φάρµακα δεν είναι αρκετή για να προστατεύσει τον οισοφάγο από τα καυστικά υγρά του στοµάχου, οπότε προκαλούνται βλάβες στον βλεννογόνο του κατώτερου οισοφάγου. Οι βλάβες αυτές µπορεί να ποικίλλουν από τις πιο απλές, όπως µια ήπια οισοφαγίτιδα χωρίς δυσπλασία, µέχρι αλλοιώσεις βαριάς δυσπλασίας, µεταπλασίας (οισοφάγος Barrett) ή ακόµα και ανάπτυξη καρκίνου του οισοφάγου.

Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες δεν υπάρχει παλινδρόµηση µόνο γαστρικών υγρών αλλά και χολής από τον δωδεκαδάκτυλο, η οποία δεν αναστέλλεται από κανενός είδους φάρµακο και σχετίζεται σε µεγάλο βαθµό µε τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου στον οισοφάγο. Οι περιπτώσεις αυτές δεν µπορούν να θεραπευθούν µε κανενός είδους φάρµακο και, συνεπώς, χρειάζονται άµεση χειρουργική αντιµετώπιση.

Στις περιπτώσεις που η φαρµακευτική θεραπεία δεν βοηθά, χρειάζεται χειρουργική αποκατάσταση της παλινδρόµησης. Οι επεµβάσεις που γίνονται ονοµάζονται αντιπαλινδροµικές και έχουν στόχο να δηµιουργήσουν έναν σφιγκτήρα στην περιοχή της γαστροοισοφαγικής συµβολής, που διορθώνει την παλινδρόµηση και απαλλάσσει τον ασθενή από τον κίνδυνο των επιπλοκών που αναφέραµε προηγουµένως, αλλά και από την εφ’ όρου ζωής εξάρτησή του από τα φάρµακα.

Λαπαροσκοπική ή ροµποτική χειρουργική αποκατάσταση

Η κλασική αντιπαλινδροµική επέµβαση είναι η λαπαροσκοπική ή ροµποτική θολοπλαστική Nissen. Υπάρχουν και κάποιες άλλες αντιπαλινδροµικές επεµβάσεις, όπως η επέµβαση Toupet και η επέµβαση Dorr.

Η φιλοσοφία της λαπαροσκοπικής ή ροµποτικής αντιπαλινδροµικής επέµβασης είναι:
Πρώτον, να διορθώσει την παρουσία πιθανής διαφραγµατοκήλης και να επαναφέρει το στοµάχι στην κοιλιά και, δεύτερον, να δηµιουργήσει έναν βαλβιδικό µηχανισµό στη γαστροοισοφαγική συµβολή, µε την περιέλιξη του θόλου του στοµάχου γύρω από αυτήν.

Η επέµβαση γίνεται ροµποτικά ή λαπαροσκοπικά, χωρίς να γίνεται τοµή στην κοιλιά, διαρκεί περίπου 1 ώρα και στην πλειονότητά τους οι ασθενείς εξέρχονται από το νοσοκοµείο την επόµενη µέρα.

Ο µετεγχειρητικός πόνος είναι ελάχιστος, όπως στις περισσότερες λαπαροσκοπικές επεµβάσεις, και ο ασθενής µπορεί να επιστρέψει στην εργασία του και σε πλήρη φυσική δραστηριότητα έπειτα από 2-3 ηµέρες.

Γλεντής Κ. Παναγιώτης MD, Ph.D
Ειδικός Λαπαροενδοσκόπος Χειρουργός,
Επιστηµονικός Συνεργάτης ΒιοκλινικήςΑθηνών