Ιατρική παρακολούθηση στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

Του Παναγιώτη Σεμερτζίδη Βιοκλινική Θεσσαλονίκης

Σακχαρώδης διαβήτης είναι η νόσος στην οποία ο οργανισµός δεν µπορεί να χρησιµοποιήσει σωστά το σάκχαρο (ή τη γλυκόζη, όπως αλλιώς λέγεται) που παίρνουµε από τις τροφές. Λόγω αυτής της αδυναµίας χρησιµοποίησής του, το σάκχαρο συσσωρεύεται µέσα στα αγγεία µας. Έτσι, όταν το µετρήσουµε στο αίµα, το βρίσκουµε υψηλότερο από το φυσιολογικό. Η αδυναµία σωστής διαχείρισης του σακχάρου από το σώµα οφείλεται σε:

Ελαττωµένη παραγωγή µιας απαραίτητης ορµόνης γι’ αυτή τη διαδικασία, η οποία ονοµάζεται ινσουλίνη και παράγεται στο πάγκρεας.
∆υσκολία της παραγόµενης ορµόνης να λειτουργήσει σωστά στα κύτταρα του σώµατος (αντίσταση στην ινσουλίνη).

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 αποτελεί τη συχνότερη µορφή της νόσου και εµφανίζεται συνηθέστερα σε ενήλικα παχύσαρκα άτοµα.

Όταν το σάκχαρο παραµένει αρρύθµιστο για πολύ καιρό και κυκλοφορεί σε αυξηµένες ποσότητες στα αγγεία του αίµατος προκαλεί ζηµιές στο τοίχωµα των µικρών και µεγάλων αρτηριών των διάφορων οργάνων του σώµατος. Έτσι, αν το σάκχαρο παραµένει συνεχώς σε υψηλά επίπεδα µπορούν να εµφανιστούν βλάβες σε διάφορα όργανα (π.χ., στον εγκέφαλο, στην καρδιά, στους νεφρούς, στα µάτια, στο δέρµα και στα νεύρα).

Η θεραπευτική προσέγγιση στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 επικεντρώνεται σε δύο κυρίως στοιχεία:
1) Παρακολούθηση και ρύθµιση του σακχάρου στο αίµα (µε υγιεινοδιαιτητικά µέτρα και φάρµακα).
2) Προληπτικοί έλεγχοι προκειµένου να εντοπιστούν έγκαιρα σε αρχικό στάδιο -κι έτσι να αντιµετωπιστούν αποτελεσµατικότερα- οι πιθανές βλάβες στα ευαίσθητα όργανα του σώµατος.

Παρακολούθηση σακχαρώδη διαβήτη

Για την παρακολούθηση της ρύθµισης του σακχάρου στο αίµα χρησιµοποιούνται:

Τα αποτελέσµατα των αυτοµετρήσεων στο σπίτι: Η σύγχρονη τεχνολογία µάς έχει προσφέρει µια σηµαντική βοήθεια στη ρύθµιση του σακχάρου, τις ατοµικές συσκευές µέτρησης. Οι επιθυµητές τιµές σακχάρου στο αίµα είναι:

80 έως 130 mg/dl πριν από κάθε γεύµα
Κάτω από 180 mg/dl 1-2 ώρες µετά τα γεύµατα

Η µέτρηση της γλυκοζυλιωµένης αιµοσφαιρίνης στο αίµα (κάθε 3-6 µήνες): Η γλυκοζυλιωµένη αιµοσφαιρίνη (ή HbA1c, όπως συνήθως γράφεται εν συντοµία) είναι µια πολύ χρήσιµη εξέταση στο αίµα, η οποία αντικατοπτρίζει τον µέσο όρο του σακχάρου στο αίµα κατά τους προηγούµενους 2-3 µήνες. Η επιθυµητή τιµή της εξέτασης είναι κάτω από 6,5%-7,0%.

Παράλληλοι προληπτικοί έλεγχοι

Το συνιστώµενο πρόγραµµα τακτικών προληπτικών ελέγχων στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 περιλαµβάνει µια πληθώρα εξετάσεων που παρουσιάζονται στον πίνακα.

Οι προληπτικές εξετάσεις µπορούν να γίνουν και µε µεγαλύτερη συχνότητα αν κριθεί σκόπιµο από τον θεράποντα ιατρό. Επιπλέον, ανάλογα µε τη βαρύτητα της νόσου, την ακολουθούµενη θεραπεία, την εκδήλωση επιπλοκών του διαβήτη ή τη συνύπαρξη άλλων παθολογικών καταστάσεων, ο ιατρός µπορεί να προτείνει επιπλέον ελέγχους.

Έτσι, για παράδειγµα, µπορεί να απαιτηθεί:

Τακτικός έλεγχος της βιταµίνης Β12 σε άτοµα που λαµβάνουν το αντιδιαβητικό φάρµακο µετφορµίνη.
Έλεγχος ηλεκτρολυτών (Κ, Na, Ca, P), βιταµίνης D, παραθορµόνης και οστικής πυκνότητας, σε άτοµα µε ήπια έως µέτρια διαταραχή της νεφρικής λειτουργίας.
Έλεγχος των αγγείων (αορτή, καρωτίδες, σπονδυλικές αρτηρίες, και αρτηρίες κάτω άκρων).

Η αρµονική συνεργασία ιατρού – ασθενούς, η συµµόρφωση στη θεραπευτική αγωγή και στις υγιεινοδιαιτητικές οδηγίες, καθώς και η τήρηση του προγράµµατος των τακτικών ιατρικών ελέγχων αποτελούν τις βασικότερες προϋποθέσεις για την αποτελεσµατική αντιµετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.