Ο καρκίνος του µαστού αποτελεί τη συχνότερη κακοήθεια στις γυναίκες, µε 4.500 νέες περιπτώσεις ετησίως στην Ελλάδα. Η διαπίστωση όµως ότι οι θάνατοι από καρκίνο του µαστού µειώνονται σταθερά κάθε χρόνο είναι αρκετά ενθαρρυντική. 

Αυτό οφείλεται στην ευαισθητοποίηση και την προτροπή των γυναικών από τους ειδικούς για πρόληψη µε την τακτική παρακολούθησή τους αλλά και µε την εφαρµογή νέων µεθόδων διάγνωσης, όπως η ψηφιακή µαστογραφία µε τοµοσύνθεση, η µαγνητική µαστογραφία, η ελαστογραφίακ.λπ., που επιτρέπουν έγκαιρη διάγνωση και εποµένως άµεση θεραπεία.

Η γνώση των παραγόντων κινδύνου και η παράλληλη αύξηση των προστατευτικών παραγόντων µειώνουν σηµαντικά την εµφάνιση του καρκίνου του µαστού.

Παράγοντες κινδύνου Παράγοντες κινδύνου

• Φύλο: Πιο συχνός στις γυναίκες λόγω της κυκλικής επίδρασης των ορµονών τους.
• Ηλικία: Μέχρι 40 ετών µία στις 217 γυναίκες θα αναπτύξει καρκίνο του µαστού. Από 40 έως 60 µία στις 24, από 60 έως 80 µία στις 10. Μία στις 8 γυναίκες θα αναπτύξει καρκίνο του µαστού στη διάρκεια όλης της ζωής της.
• Ορµόνες – τοκετοί – θηλασµός: Η µακροχρόνια έκθεση στις ωοθηκικές ορµόνες συµβαίνει όταν η περίοδος ξεκινήσει πολύ νωρίς (10-12) ή τελειώσει αργά (50-55), όταν η γυναίκα δεν µείνει έγκυος, όταν γεννήσει αρκετά µεγάλη (>35) και όταν λαµβάνει ορµόνες µετά την εµµηνόπαυση (πάνω από 2 χρόνια).
• Οικογενειακό ιστορικό: Η ύπαρξη µιας συγγενούς µε καρκίνο του µαστού διπλασιάζει την πιθανότητα ανάπτυξης της ασθένειας, ενώ δύο συγγενών την πενταπλασιάζει.
• Γενετική προδιάθεση: Μεταλλάξεις ειδικών γονιδίων, όπως BRCA1 και BRCA2, οδηγούν σε ανάπτυξη καρκίνου του µαστού ή των ωοθηκών.
• Πυκνοί µαστοί: Η ινοκυστική µαστοπάθεια διπλασιάζει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του µαστού.
• Υπερβολικό βάρος: Ιδιαίτερα αν το βάρος αυτό αποκτήθηκε στην ενήλικη ζωή.
• Προϋπάρχων καρκίνος µαστού: Υπάρχει 1% πιθανότητα ανά έτος να αναπτυχθεί νέος καρκίνος στον άλλο µαστό ή στο θεραπευµένο.
• Αλκοόλ: Αυξάνει τη συγκέντρωση των οιστρογόνων στο αίµα, άρα και τον κίνδυνο εµφάνισης καρκίνου του µαστού.
• Κάπνισµα: 30% µεγαλύτερη πιθανότητα για τις καπνίστριες.
• Φυλή: Αυξηµένος κίνδυνος στις λευκές γυναίκες.

Προστατευτικοί παράγοντες Προστατευτικοί παράγοντες

• Ειδική δίαιτα: Πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και χαµηλής περιεκτικότητας σε κορεσµένα λίπη.
• Βιταµίνη Α: Συµβάλλει στην προστασία της µεµβράνης των κυττάρων από τις επιβλαβείς δράσεις των ελεύθερων ριζών.
• Τακτική σωµατική άσκηση: Μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του µαστού κατά 10%.

Πρόληψη

Ο τακτικός µαστογραφικός έλεγχος, η γνώση και αποφυγή των εφικτών παραγόντων κινδύνου καθώς και η αύξηση των προστατευτικών παραγόντων λέγεται πρόληψη. Η πρώτη µαστογραφία πρέπει να γίνεται στα 35 έτη και, αν είναι φυσιολογική, η επόµενη γίνεται στα 40. Στη συνέχεια κάθε 12-18 µήνες. Εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, ο έλεγχος ξεκινάει από τα 25 έτη και συνεχίζεται αναλόγως τα ευρήµατα.

Η πρόληψη, λοιπόν, σώζει ζωές και είναι πάντα σηµαντικότερη από τη θεραπεία.

Ιωάννης Ζουριδάκης, MD
Γενικός Χειρουργός,
Επιστηµονικός Συνεργάτης Βιοκλινικής Πειραιά