Τι είναι οι αιμορροΐδες;

Οι αιμορροΐδες είναι φυσιολογικοί υποβλεννογόνιοι φλεβικοί σχηματισμοί του πρωκτικού δακτυλίου που χρησιμεύουν στον οργανισμό για να σφραγίζουν την έξοδο του πρωκτού και να βοηθούν στην αναγνώριση του περιεχομένου του εντέρου, δηλαδή στην κατά κάποιο τρόπο δειγματοληψία ώστε να γίνεται διάκριση μεταξύ στερεών και αερίων. 

Όταν οι αιμορροϊδικές φλέβες διογκώνονται αρκετά περιγράφονται και ως αιμορροϊδικοί όζοι.

Τι είναι η αιμορροϊδοπάθεια;

Αιμορροϊδοπάθεια ονομάζεται η υπερβολική διόγκωση των αιμορροϊδικών φλεβών και είναι πιο συχνή σε άτομα που κάνουν καθιστική ζωή.

Σχετίζεται, επίσης, με προβλήματα δυσκοιλιότητας και με διατροφή φτωχή σε φυτικές ίνες.

Η αιμορροϊδοπάθεια είναι ίσως η συχνότερη επιπλοκή της εγκυμοσύνης.

Υπάρχουν εσωτερικές και εξωτερικές αιμορροΐδες;

Πρόκειται για τοπογραφική περιγραφή που έχει σημασία μόνο στα αρχικά στάδια.

Το «εσωτερικό», που αφορά το έντερο, σταματά στο σημείο που ο εσωτερικός εντερικός χιτώνας (βλεννογόνος) μεταπίπτει σε δέρμα και από εκείνο το σημείο αρχίζει το «εξωτερικό».

Ανάλογα με το σημείο από το οποίο αρχίζουν οι αιμορροΐδες χαρακτηρίζονται ως εσωτερικές ή εξωτερικές.

Στην προχωρημένη όμως αιμορροϊδοπάθεια, οι αιμορροΐδες καταλαμβάνουν όλη την περιοχή του δακτυλίου του πρωκτού.

Πώς περιγράφονται κλινικά οι αιμορροΐδες;

Οι αιμορροΐδες διακρίνονται σε τέσσερις βαθμούς ανάλογα με την έκτασή τους:

• 1ου βαθμού χαρακτηρίζονται οι αιμορροΐδες που εντοπίζονται μόνο εσωτερικά και διακρίνονται μόνο έπειτα από κλινική ή ενδοσκοπική εξέταση.
• 2ου βαθμού χαρακτηρίζονται οι αιμορροΐδες που βγαίνουν προς τα έξω (προπίπτουν) στην κένωση και μετά επιστρέφουν αυτόματα (ανατάσσονται) προς το έντερο.
• 3ου βαθμού είναι μεγαλύτερες αιμορροΐδες που δεν ανατάσσονται αυτόματα, αλλά μόνο με χειρισμό.
• 4ου βαθμού χαρακτηρίζονται οι αιμορροϊδικοί όζοι που βρίσκονται μονίμως εκτός του πρωκτικού δακτυλίου.

Η διάγνωση γίνεται εύκολα με την κλινική εξέταση της περιοχής από τον χειρουργό.

Η εξέταση συνήθως γίνεται στο ιατρείο, χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία και μπορεί να περιλαμβάνει πρωκτοσκόπηση.

Σε ασθενείς ηλικίας άνω των 50 ετών με συμπτώματα απώλειας αίματος πρέπει να συστήνεται υποχρεωτικά ο πλήρης ενδοσκοπικός έλεγχος του εντέρου (κολονοσκόπηση).

Τι συμπτώματα έχει η αιμορροϊδοπάθεια;

Πρακτικά όλοι σχεδόν οι άνθρωποι θα εμφανίσουν τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους συμπτώματα που σχετίζονται με τις αιμορροΐδες.

Συνήθως τα συμπτώματα εμφανίζονται με εξάρσεις και υφέσεις και είναι ανεξάρτητα του βαθμού που τις χαρακτηρίζει.

Μικρές αιμορροΐδες μπορεί να έχουν έντονα συμπτώματα, αλλά και το αντίστροφο.

Τα πιο συχνά συμπτώματα της αιμορροϊδοπάθειας είναι:

• Ζωηρό κόκκινο αίμα κατά την κένωση.
• Φαγούρα, αίσθημα βάρους ή ξένου σώματος στον πρωκτό.
• Επώδυνος όζος στον πρωκτό.

Ποιες είναι οι επιπλοκές της αιμορροϊδοπάθειας;

Οι επιπλοκές της αιμορροϊδοπάθειας είναι επώδυνες και ενοχλητικές, αλλά συνήθως ακίνδυνες.

Συχνότερη επιπλοκή είναι η θρόμβωση, δηλαδή η πήξη του αίματος μέσα στην αιμορροϊδική φλέβα.

Η κατάσταση αυτή μπορεί να είναι τόσο επώδυνη που να απαιτηθεί η χειρουργική αφαίρεση του θρόμβου για να ανακουφισθεί ο ασθενής.

Άλλες φορές, μπορεί η αιμορραγία να είναι τόσο σημαντική ή τόσο συχνή που να προκαλέσει αναιμία.

Ποια είναι η θεραπεία της αιμορροϊδοπάθειας;

Η οριστική θεραπεία της αιμορροϊδοπάθειας είναι αποκλειστικά χειρουργική.

Υπάρχουν και συντηρητικά μέτρα που βοηθούν, αλλά συνήθως έχουν προσωρινά αποτελέσματα.

Η αιμορροϊδοπάθεια πρέπει να χειρουργείται όταν τα συμπτώματα είναι συχνά, έντονα και απασχολούν σημαντικά τον ασθενή.

Η απλή ανακάλυψη «αιμορροΐδων» δεν αποτελεί ένδειξη για επέμβαση.

Ιδιαίτερη ένδειξη για επέμβαση έχουν ασθενείς με έντονες αιμορραγίες που επηρεάζουν τον αιματοκρίτη, ασθενείς με συχνά επεισόδια πόνου και ασθενείς με 4ου βαθμού αιμορροΐδες, ανεξάρτητα από το είδος των συμπτωμάτων.

Συντηρητική αντιμετώπιση αιμορροϊδοπάθειας

Οι διάφορες αλοιφές, τα αναλγητικά και τα χλιαρά λουτρά δεν θεραπεύουν τη νόσο, ανακουφίζουν όμως τις επώδυνες αιμορροϊδικές κρίσεις.

Στις συντηρητικές θεραπείες περιλαμβάνονται, επίσης, μια σειρά από επεμβατικές τεχνικές «ιατρείου».

Τέτοιες τεχνικές είναι η ενδοσκοπική απολίνωση των αιμορροϊδικών όζων, η φωτοπηξία και η κρυοπηξία.

Οι τεχνικές αυτές έχουν αποτέλεσμα κυρίως σε αιμορροϊδοπάθεια 2ου και λιγότερο 3ου βαθμού, αλλά είναι ακατάλληλες για νόσο 4ου βαθμού.

Σημαντικό στοιχείο της συντηρητικής αγωγής είναι ο εμπλουτισμός της διατροφής με φυτικές ίνες και η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.

Η χειρουργική θεραπεία αιμορροΐδων

Η κλασική χειρουργική θεραπεία της αιμορροϊδικής νόσου είναι η αιμορροϊδεκτομή κατά Milligan-Morgan (ή παραλλαγή κατά Ferguson).

Η τεχνική αυτή έχει αντέξει στον χρόνο λόγω των εξαιρετικών μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων της.

Υπολογίζεται ότι πάνω από το 90% των χειρουργημένων με την κλασική τεχνική θα θεραπευθούν πλήρως από την αιμορροϊδοπάθεια.

Η τεχνική έχει ελάχιστες επιπλοκές και θεωρείται η καλύτερη θεραπεία για την αιμορροϊδική νόσο από όλες τις επίσημες επιστημονικές εταιρείες.

Απαιτεί μία ημέρα νοσηλείας και συνήθως γίνεται γενική νάρκωση.

Το μόνο πρόβλημα της επέμβασης είναι η κακή φήμη που τη συνοδεύει λόγω του μετεγχειρητικού πόνου και της αργής επούλωσης της περιοχής.

Σήμερα η επέμβαση αυτή εκτελείται με σύγχρονα εργαλεία (αιμορροϊδεκτομή με ραδιοσυχνότητα Ligasure-ΤΜ), που επιταχύνουν σημαντικά την επούλωση και μειώνουν τον μετεγχειρητικό πόνο.

Η τεχνική ΗAL-RAR

Στην προσπάθεια για πιο ανώδυνες τεχνικές αναπτύχθηκε και η τεχνική της απολίνωσης των αιμορροϊδικών αρτηριών.

Πρόκειται για μια ενδοσκοπική τεχνική, όπου όλες οι παρεμβάσεις γίνονται εντός του εντέρου και αποφεύγεται το πλέον επώδυνο σημείο που είναι το δέρμα του πρωκτού.

Με τη βοήθεια υπερήχων, αναγνωρίζονται οι αρτηρίες που αιματώνουν τους αιμορροϊδικούς όζους και το κάθε αγγείο απολινώνεται (ράβεται) ξεχωριστά, ώστε να μειωθεί η παροχή αίματος στις αιμορροϊδικές φλέβες.

Αποτέλεσμα είναι η μείωση του όγκου των αιμορροΐδων σε διάστημα λίγων εβδομάδων.

Η τεχνική αυτή απαιτεί γενική νάρκωση και έχει ποσοστά επιτυχίας 65%-85% σε αιμορροΐδες μέχρι και 3ου βαθμού.

Όμως η παρουσία δερματικών ρακών «skin tags» ή πρόπτωσης του ορθού μπορεί να απαιτήσει τη χρήση και άλλων εργαλείων, όπως διαθερμία, ραδιοσυχνότητα, ακόμα και νυστέρι ή Laser.

Σημειωτέον ότι τα δερματικά ράκη του πρωκτού είναι υπερτροφικά κομμάτια δέρματος που συνοδεύουν συχνά τις μεγάλες αιμορροΐδες και αποτελούν συνήθως μόνο αισθητικό πρόβλημα.

Η τεχνική LONGO

Η τεχνική Longo και οι τροποποιήσεις της χρησιμοποιούν ένα κυκλικό αναστομωτήρα, δηλαδή ένα μηχάνημα που κόβει και ράβει έναν κύλινδρο από το βλεννογόνο του εντέρου.

Η τεχνική έχει το πλεονέκτημα ότι πονάει ελάχιστα, αλλά σύμφωνα με την American Society of Colon and Rectal Surgeons έχει δύο σοβαρά μειονεκτήματα:

Οι επιπλοκές της (όταν συμβούν) μπορεί να είναι καταστροφικές, ενώ η μέθοδος δεν πρέπει να εφαρμόζεται σε περιπτώσεις μεγάλων αιμορροΐδων που προπίπτουν από τον πρωκτό.

Η τεχνική Longo σιγά σιγά εγκαταλείπεται από τους χειρουργούς παχέος εντέρου.

Τι είναι η διαστολή του πρωκτικού δακτυλίου;

Η διαστολή του πρωκτικού δακτυλίου για την αντιμετώπιση των αιμορροΐδων (Lord, 1968) είναι μια τεχνική που εγκαταλείφτηκε λόγω των επιπλοκών της ήδη από τη δεκαετία του 1980, αλλά, δυστυχώς, εξακολουθεί να εφαρμόζεται στη χώρα μας από κάποιους χειρουργούς.

Η τεχνική αυτή δεν θεραπεύει τη νόσο, αλλά απλώς ανακουφίζει προσωρινά τα συμπτώματα, χαλαρώνοντας τον πρωκτικό σφικτήρα με μεγάλη διαστολή υπό γενική αναισθησία.

Η επέμβαση Lord είναι απαράδεκτη και επικίνδυνη διότι καταστρέφει τον έσω σφικτήρα του πρωκτού, με αποτέλεσμα τη σταδιακή πρόπτωση του ορθού και την ακράτεια αερίων ή κοπράνων σε βάθος χρόνου.

Προτεινόμενος αλγόριθμος θεραπείας αιμορροΐδων

1ου βαθμού: Συντηρητική (διατροφή, ενδοσκοπική απολίνωση – φωτοπηξία κ.λπ.).
2ου βαθμού: Συντηρητική ή χειρουργική (Longo, HAL), αναλόγως των συμπτωμάτων.
3ου βαθμού: Χειρουργική (Longo, HAL, αιμορροϊδεκτομή Ligasure TM).
4ου βαθμού: Χειρουργική (αιμορροϊδεκτομή Ligasure TM).