Του Γεώργιου Βεργόπουλου, Βιοκλινική Αθηνών

Το άσθµα είναι µια ετερογενής χρόνια φλεγµονώδης νόσος των αεραγωγών. Πρόκειται για χρόνια πάθηση, η οποία εµφανίζει υφέσεις και εξάρσεις που µπορεί να οδηγήσουν τον ασθενή στα επείγοντα.

Για τα άτοµα µε άσθµα, ένα «σχέδιο διαχείρισης άσθµατος» είναι ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη των συµπτωµάτων. Το «σχέδιο διαχείρισης άσθµατος» είναι κάτι που θα δηµιουργήσετε σε συνεργασία µε τον γιατρό σας για τον αποτελεσµατικότερο έλεγχο τόσο του άσθµατός σας όσο και των επεισοδίων άσθµατος.

Τέσσερα µέρη του σχεδίου διαχείρισης άσθµατος είναι:

1. Γνωρίστε από πού προκαλείται το άσθµα και ελαχιστοποιήστε την επαφή µε αυτούς τους παράγοντες.

Η αποφυγή των διεγέρσεων του άσθµατος είναι ο καλύτερος τρόπος για να µειώσετε την ανάγκη σας για φάρµακα και να αποφύγετε τα επεισόδια άσθµατος. Αλλά πρώτα πρέπει να µάθετε τι είναι αυτά που το διεγείρουν. Κάθε φορά που έχετε ένα επεισόδιο άσθµατος, σκεφτείτε πού ήσασταν και τι κάνατε.

Απαντήστε σε ερωτήσεις όπως οι κάτωθι:

• Ήµουν στο κρεβάτι ή σκούπιζα;
• Ήµουν κοντά σε κάποιο ζώο;
• Ήµουν κοντά σε καπνό τσιγάρου;
• Είµαι κρυωµένος ή έχω κάποια λοίµωξη;
• Έτρεχα, έπαιζα ή έκανα κάποια άσκηση;
• Ήµουν αναστατωµένος, ενθουσιασµένος ή κουρασµένος;

Συζητήστε τις σηµειώσεις σας µε το γιατρό σας για να αναζητήσετε τυχόν αιτίες που διεγείρουν το άσθµα σας. Καθώς αναγνωρίζετε τους παράγοντες ενεργοποίησής του, µιλήστε για το ποιες από αυτές µπορείτε να αποφύγετε. Για παράδειγµα, εάν είστε αλλεργικοί στα ακάρεα σκόνης, θα πρέπει να τοποθετήσετε ένα αεροστεγές κάλυµµα γύρω από το µαξιλάρι και το στρώµα. Μπορεί επίσης να θέλετε να µιλήσετε µε το γιατρό σας σχετικά µε τις θεραπείες αλλεργίας που µπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη των συµπτωµάτων αλλεργίας.

2. Πάρτε αγωγή για το άσθµα σύµφωνα µε τις οδηγίες του γιατρού σας.

Τα φάρµακα για το άσθµα συνήθως εισπνέονται µέσω µιας µηχανής που ονοµάζεται νεφελοποιητής, µέσω µιας µικρής συσκευής που ονοµάζεται δοσοµετρική συσκευή εισπνοής (ονοµάζεται επίσης συσκευή εισπνοής, MDI) ή µέσω συσκευής εισπνοής ξηρής σκόνης (DPI). Για την καλή λειτουργία των εισπνευστήρων, πρέπει να τα χρησιµοποιήσετε σωστά. Ωστόσο, περισσότεροι από τους µισούς χρήστες που χρησιµοποιούν συσκευές εισπνοής δεν τις χρησιµοποιούν σωστά. Ζητήστε από το γιατρό σας να παρακολουθήσει και να ελέγξει την τεχνική σας.
Εάν το άσθµα σας δεν είναι πολύ ήπιο, υπάρχουν πιθανότητες να έχετε συνταγές για λήψη τουλάχιστον δύο διαφορετικών φάρµακων. Αυτό µπορεί να σας προκαλέσει σύγχυση. Όσο περισσότερο καταλαβαίνετε τι κάνουν αυτά τα φάρµακα και γιατί βοηθούν τόσο πιο πιθανό είναι να τα χρησιµοποιήσετε σωστά.

Αν και υπάρχουν µερικές πιθανές παρενέργειες από τη λήψη φαρµάκων για το άσθµα, τα οφέλη από τον έλεγχο του άσθµατός σας υπερτερούν αυτού του κινδύνου. Συζητήστε µε το γιατρό σας κάθε φάρµακο για το άσθµα για να µάθετε περισσότερα σχετικά µε τα αποτελέσµατά του.

3. Παρακολουθήστε το άσθµα και αναγνωρίστε τα πρώτα σηµάδια επιδείνωσής του

Τα επεισόδια άσθµατος δεν εµφανίζονται σχεδόν ποτέ χωρίς προειδοποίηση. Μερικοί άνθρωποι αισθάνονται πρώιµα συµπτώµατα, όπως: βήχα, σφίξιµο στο στήθος και/ή αίσθηµα κόπωσης. Αλλά να έχετε κατά νου ότι, επειδή οι αεραγωγοί στους πνεύµονες στενεύουν αργά, µπορεί να µην αισθανθείτε τα συµπτώµατα έως ότου οι αεραγωγοί σας µπλοκαριστούν. Το κλειδί για τον έλεγχο του άσθµατός σας είναι η λήψη του φαρµάκου σας όσο το δυνατόν νωρίτερα από την εµφάνιση συµπτωµάτων επιδείνωσης.

Υπάρχει µια απλή συσκευή τσέπης που ονοµάζεται µέγιστος µετρητής ροής (ροόµετρο), ο οποίος µπορεί να βοηθήσει στην ανίχνευση των ωρών στένωσης των αεραγωγών σας, ακόµα και ηµερών, προτού αισθανθείτε συµπτώµατα. Απλά εισπνέετε, σύµφωνα µε τις οδηγίες του γιατρού σας, για να παρακολουθείτε τους αεραγωγούς σας.

Συµβουλευτείτε τον γιατρό σας για τον κατάλληλο µετρητή ροής για εσάς. Ο γιατρός σας µπορεί να διαιρέσει τους αριθµούς µέγιστης ροής σε ζώνες (πράσινο= ασφαλές, κίτρινο= προσοχή, κόκκινο= έκτακτης ανάγκης) και να αναπτύξετε µαζί του ένα «σχέδιο διαχείρισης άσθµατος».

Ο µέγιστος αριθµός ροής σας θα σας βοηθήσει να ξέρετε:

• Ποια φάρµακα πρέπει να πάρετε
• Πόσο πρέπει να πάρετε
• Πότε να το πάρετε
• Πότε πρέπει να καλέσετε το γιατρό σας
• Πότε πρέπει να επιδιώξετε την επείγουσα φροντίδα

Η σωστή χρήση του ροόµετρου σηµαίνει λιγότερα συµπτώµατα, λιγότερες κλήσεις προς τον γιατρό σας και λιγότερες επισκέψεις στο νοσοκοµείο!

4. Να είστε έτοιµοι να αντιµετωπίσετε το άσθµα όταν αυτό χειροτερεύει

Με την εφαρµογή του «σχεδίου διαχείρισης του άσθµατος» θα ξέρετε ακριβώς τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση ενός οξέος επεισοδίου άσθµατος ή έκτακτης ανάγκης.
Σε κάθε περίπτωση ο γιατρός σας θα είναι πάντα δίπλα σας για να σας συµβουλέψει και να σας καθοδηγήσει.

Ένα αποτελεσµατικό «σχέδιο διαχείρισης άσθµατος» θα σας επιτρέψει:

• Να είστε ενεργός χωρίς συµπτώµατα άσθµατος
• Τη συµµετοχή στην άσκηση και τον αθλητισµό
• Να κοιµάστε όλη τη νύχτα χωρίς συµπτώµατα άσθµατος
• Να µην επηρεάζει το σχολείο ή την εργασία σας
• Να έχετε ελάχιστες ή καθόλου ανεπιθύµητες ενέργειες από φάρµακα για το άσθµα
• Να µην έχετε επεισόδια άσθµατος που θα σας οδηγήσουν στο νοσοκοµείο