Του Χρήστου Μανέ Βιοκλινική Θεσσαλονίκης

παθολόγος με εξειδίκευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη υπεύθυνος Κλινικής Διαβητικού Ποδιού,
ΒιοΚλινική Θεσσαλονίκης, Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι χρόνιο νόσημα με σοβαρές επιπτώσεις για την κοινωνία. Υπολογίζεται ότι 463 εκατομμύρια άτομα στον πλανήτη πάσχουν από τη νόσο. Μέχρι το 2045 ο αριθμός αυτός θα ανέβει στα 700 εκατομμύρια. Γνωρίζουμε επίσης ότι 1,1 εκατομμύριο παιδιά και έφηβοι έχουν διαβήτη. Ο διαβήτης ευθύνεται για 4,2 εκατομμύρια θανάτους ετησίως (στοιχεία του έτους 2019).

Ο διαβήτης εμφανίζεται με 3 κυρίως μορφές: 

1) Διαβήτης Τύπου 1

Εμφανίζεται σε παιδιά, εφήβους και νέους ενήλικες, όταν το πάγκρεάς τους δεν μπορεί να παράγει την ινσουλίνη. Είναι αυτοάνοσο νόσημα, δηλαδή με ανεξήγητο τρόπο ο οργανισμός μόνος του καταστρέφει τα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη. Αποκλειστική θεραπευτική αντιμετώπιση αυτού του τύπου διαβήτη είναι η χορήγηση ινσουλίνης.

2) Διαβήτης Τύπου 2

Είναι ο πιο συχνός τύπος Διαβήτη και εμφανίζεται όταν η παραγόμενη ινσουλίνη δεν επαρκεί για τις ανάγκες του οργανισμού και δεν είναι τόσο δραστική στους ιστούς του σώματος, που πρέπει να προσλάβουν με τη βοήθεια της γλυκόζης και άλλες θρεπτικές ουσίες για να λειτουργήσουν. 

3) Διαβήτης Κύησης 

Εμφανίζεται στην εγκυμοσύνη (στο 15,8% των κυήσεων) και είναι η μοναδική μορφή διαβήτη που υποχωρεί και δεν ακολουθεί το άτομο σε όλη του τη ζωή.

Ο Διαβήτης τύπου 2 χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως «ύπουλη» νόσος καθώς τα πρώτα χρόνια μπορεί να δρα κρυφά, χωρίς να εκδηλώνει συμπτώματα. Συνδέεται από τα αρχικά στάδια ακόμη με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η νεφρική βλάβη, οι βλάβες του αμφιβληστροειδούς που μπορεί να οδηγήσουν σε τύφλωση, καθώς και η νευροπάθεια και η αγγειοπάθεια. 

Οι δύο τελευταίες επιπλοκές (νευροπάθεια και η αγγειοπάθεια) οδηγούν στην εμφάνιση διαβητικού έλκους στα πόδια (διαβητικό πόδι), που θεωρείται ως προστάδιο ακρωτηριασμού.

Ειδικά σε ό,τι αφορά τους ακρωτηριασμούς, σήμερα τείνουν να λάβουν «εφιαλτικές» διαστάσεις, καθώς σε παγκόσμιο επίπεδο πραγματοποιείται ένας ακρωτηριασμός κάτω άκρου κάποιου συνανθρώπου μας κάθε 30 δευτερόλεπτα! 

Τονίζεται ότι και οι διαβητικοί τύπου 1 εμφανίζουν κίνδυνο για επιπλοκές (συνήθως μετά την πενταετία από την έναρξη της νόσου).

Αποτροπή επιπλοκών

Ας τονίσουμε ότι δεν εμφανίζουν όλα τα άτομα με διαβήτη επιπλοκές!

Άτομα με καλή ρύθμιση της γλυκόζης αίματος, της αρτηριακής πίεσης και των λιπιδίων από την έναρξη του διαβήτη έχουν πολύ μικρότερο κίνδυνο για ανάλογα προβλήματα. Αυτό προϋποθέτει τακτική παρακολούθηση και στενή συνεργασία του ασθενή με εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό. Ο προληπτικός έλεγχος όλων των συστημάτων του οργανισμού και ειδικά των ποδιών είναι απαραίτητος. 

Ευχάριστο είναι το γεγονός ότι στις μέρες μας έχουμε τη δυνατότητα να χορηγούμε φάρμακα που όχι μόνο ρυθμίζουν τα επίπεδα γλυκόζης αλλά παρέχουν και προστασία από τις καρδιαγγειακές και νεφρικές επιπλοκές. Ευχάριστο είναι επίσης ότι οι νεότερες ινσουλίνες που είναι διαθέσιμες έχουν πολύ μικρό κίνδυνο υπογλυκαιμιών.

Φυσικά δεν παραμελούμε ποτέ τη φυσική δραστηριότητα και την τήρηση των διατροφικών οδηγιών. Συνεχίζουμε απαραίτητα και την προσπάθεια ρύθμισης της πίεσης και των λιπιδίων, σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες.

Πρόληψη

Η πρόληψη μπορεί να είναι αποτελεσματική μόνο για τον διαβήτη τύπου 2. Η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, με σωματική άσκηση έστω για μισή ώρα την ημέρα, και η διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους μειώνουν κατά πολύ τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου, ακόμη και αν το άτομο έχει κληρονομική επιβάρυνση (πατέρας, μητέρα ή αδέλφια με διαβήτη). Ας τονίσουμε ότι δεν χορηγούνται φάρμακα για την πρόληψη, ενώ για τον διαβήτη τύπου 1 δεν υπάρχει εγκεκριμένος τρόπος πρόληψης έως σήμερα.