Τι είναι ο θυρεοειδής;

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας ενδοκρινής αδένας που βρίσκεται στην μπροστινή επιφάνεια του λαιμού, κάτω από τον λάρυγγα ή κάτω από το μήλο του Αδάμ, και αναδιπλώνεται γύρω από την τραχεία. Όταν λέμε ενδοκρινής σημαίνει ότι παίρνει το ιώδιο που προσλαμβάνει ο άνθρωπος με τη διατροφή του και παράγει ορμόνες, οι οποίες φεύγουν από αυτόν και πηγαίνουν σε άλλα όργανα και ρυθμίζουν τη λειτουργία τους, συμβάλλει ακόμη και στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σωματος, του καρδιακού ρυθμού, της ανάπτυξης του σώματος και πολλών άλλων. Είναι ο ρυθμιστής του μεταβολισμού ή -όπως τον αποκαλούμε συχνά- «ο πλοηγός» του οργανισμού.

Είναι πολύ σημαντικός γιατί η παραμικρή του δυσλειτουργία προκαλεί πολλά προβλήματα στον άνθρωπο.

Όζος θυρεοειδούς

Όζος είναι η ανάπτυξη ή εμφάνιση ενός ογκιδίου στον θυρεοειδή αδένα, το οποίο προκαλείται από την ανώμαλη ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων του θυρεοειδούς. Η συντριπτική πλειονότητα των όζων είναι καλοήθεις, ένα μικρό ποσοστό όμως αυτών μπορεί να είναι κακοήθεις.

Πότε χρειάζεται να χειρουργηθεί κάποιος στον θυρεοειδή;

– Απόλυτη ένδειξη για χειρουργείο είναι η ύπαρξη κακοήθειας (καρκίνου), αυτό συνήθως καθορίζεται από βιοψία με λεπτή βελόνα (FNA).

– H ύπαρξη κάποιου όζου που είναι ύποπτος για κακοήθεια.

– Μια βρογχοκήλη (αύξηση σε μέγεθος του αδένα) που πιέζει τα γειτονικά όργανα και προκαλεί δυσκολία στην κατάποση, στην αναπνοή ή ένα επίμονο βήχα.

– Η ανάπτυξη του θυρεοειδή προς τα κάτω, δηλαδή μέσα στον θώρακα (καταδυόμενη βρογχοκήλη).

– Η υπερβολική δραστηριότητα του θυρεοειδούς (υπερθυρεοειδισμός ή θυρεοτοξίκωση), η οποία δεν θεραπεύεται με φάρμακα ή θεραπεύεται για ένα διάστημα και υποτροπιάζει συχνά.

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές;

Οι περισσότερες επεμβάσεις στις μέρες μας είναι ασφαλείς, ωστόσο κάθε ιατρική πράξη -και μάλιστα χειρουργική επέμβαση- έχει γενικούς κινδύνους, όπως αντιδράσεις στην αναισθησία, λοιμώξεις του αναπνευστικού, μόλυνση του τραύματος.

Η χειρουργική του θυρεοειδούς έχει όμως επιπλέον ειδική νοσηρότητα λόγω του ότι ο αδένας έρχεται σε επαφή με το νεύρο που είναι υπεύθυνο για την ομιλία από την κάθε του πλευρά, καθώς, επίσης, και με τους παραθυρεοειδείς αδένες (4), που είναι υπεύθυνοι για τη ρύθμιση του ασβεστίου.

Ο τραυματισμός των νεύρων μπορεί να προκαλέσει βραχνάδα στη φωνή, συνήθως προσωρινή και σπανίως μόνιμη (1%-2%). Εξαιρετικά σπάνια και έπειτα από μόνιμη βλάβη των νεύρων μπορεί να προκληθεί αφωνία.

Οι κακώσεις στους παραθυρεοιδείς ή όταν αφαιρεθούν κατά λάθος προκαλούν πτώση του ασβεστίου στο αίμα, που αντιμετωπίζεται με φάρμακα για μερικές εβδομάδες, σπάνια διά βίου (1%-2%).

Ποιος χειρουργεί τον θυρεοειδή;

Η επέμβαση που διενεργούμε εμείς είναι η «ελάχιστα επεμβατική θυρεοειδεκτομή». Δηλαδή, με πολύ μικρή τομή αφαιρούμε ολόκληρο τον θυρεοειδή. Αυτό έχει τεράστια πλεονεκτήματα, αφού δεν κόβουμε τους μυς και δεν υπάρχει πόνος, έχει ελάχιστη νοσηλεία, έχει ταχεία ανάρρωση ο ασθενής και επανέρχεται σχεδόν άμεσα στις δραστηριότητές του και το σημάδι στον λαιμό του διακρίνεται μετά βίας έπειτα από λίγο χρονικό διάστημα.

Η χειρουργική του θυρεοειδούς είναι απαιτητική χειρουργική και απαιτεί λεπτούς χειρισμούς. Ο θυρεοειδής βρίσκεται σε επαφή με τα νεύρα που είναι υπεύθυνα για την ομιλία και με τους παραθυρεοειδείς αδένες, που ο ρόλος τους είναι να ρυθμίζουν τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα. Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, αυτά πρέπει να διατηρηθούν άθικτα, γιατί αν κακοποιηθούν τα νεύρα εμφανίζεται βραχνάδα, ενώ αν κακοποιηθούν οι παραθυρεοειδείς εμφανίζεται υποασβεστιαιαμία (μούδιασμα μέχρι και κράμπες). Αυτές είναι πολύ δυσάρεστες καταστάσεις. Από τη μια πλευρά, όμως, ο στόχος είναι η ολική αφαίρεση του αδένα, ενώ από την άλλη να μη γίνουν τραυματισμοί αυτών των στοιχείων. Επομένως, η αναγνώριση, η διαφύλαξη και η προστασία τους δεν είναι εύκολη υπόθεση αν ο χειρουργός δεν είναι εξειδικευμένος, αφού πρέπει να τα απομακρύνει προσεκτικά από τον αδένα. Η επιλογή να μην αφαιρεθεί το τμήμα του αδένα που έρχεται σε επαφή με αυτά τα στοιχεία, για να προφυλαχθούν από κακώσεις, δεν είναι καλή επιλογή και το αποτέλεσμα δεν είναι το βέλτιστο. Αυτό σημαίνει ότι μετά την επέμβαση δεν μπορεί πολλές φορές να ρυθμιστεί εύκολα ο ασθενής και ακόμη χειρότερα, όταν διαγνωσθεί καρκίνος, η συμπληρωματική θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο θα χρειαστεί να είναι μεγαλύτερη και μερικές φορές ο ασθενής χρειάζεται επανεπέμβαση για να αφαιρεθεί το υπόλοιπο του θυρεοειδούς που απέμεινε. Αυτό έχει ψυχολογική, σωματική αλλά και οικονομική επιβάρυνση και σίγουρα έχει μεγαλύτερο ποσοστό πιθανών επιπλοκών.

Το μέγεθος της τομής σαφώς και παίζει σημαντικό ρόλο, αφού η μετεγχειρητική ουλή θα βρίσκεται εφ’ όρου ζωής σε εμφανές σημείο στον λαιμό του ασθενούς. Ξέρουμε ότι το μέγεθος της τομής είναι αντιστρόφως ανάλογο της εμπειρίας του χειρουργού, όσο πιο έμπειρος χειρουργός τόσο μικρότερη ουλή. Ποιος θα ήθελε, λοιπόν, να έχει ένα τέτοιο «κόσμημα» στον λαιμό του;

ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Τι είναι βρογχοκήλη;

Βρογχοκήλη είναι η ανώμαλη διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα, η παρουσία της οποίας δεν συνεπάγεται απαραίτητα τη μη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς. Η βρογχοκήλη μπορεί να συμβεί σε έναν αδένα που παράγει μεγάλες ποσότητες ορμονών (υπερθυρεοειδισμός), μικρές ποσότητες ορμονών (υποθυρεοειδισμός) ή σωστή ποσότητα ορμονών (ευθυρεοειδισμός).

Πώς ελέγχω τον θυρεοειδή;

Τα βήματα που μπορεί να κάνει κάποιος για να ελέγξει τον θυρεοειδή του είναι τρία. Πρώτον, να επισκεφθεί τον γιατρό του, ο οποίος θα λάβει ένα λεπτομερές ιστορικό και θα υποβάλει τον ασθενή σε ενδελεχή κλινική εξέταση. Δεύτερο βήμα είναι μια σειρά αιματολογικών εξετάσεων και τρίτο βήμα είναι η διενέργεια απεικονιστικών εξετάσεων, δηλαδή ενός υπερηχογραφήματος και αν χρειαστεί περαιτέρω απεικονιστικός έλεγχος.

Τι είναι η παρακέντηση FNA;

Είναι η αναρρόφηση κυττάρων μέσω μιας λεπτής βελόνας από ένα όζο του θυρεοειδούς και στη συνέχεια η κυτταρολογική εξέτασή τους στο μικροσκόπιο, για να διευκρινισθεί αν είναι καλοήθη, κακοήθη ή ύποπτα για καρκίνο ή το υλικό είναι ανεπαρκές. Η FNA δεν είναι βιοψία, δεν είναι, δηλαδή, ιστολογική εξέταση. Προσφέρει σημαντικές πληροφορίες, αλλά έχει το μειονέκτημα ότι με αυτή εξετάζεται πολύ μικρό δείγμα κυττάρων και έτσι δεν μπορεί να εξασφαλίσει ότι δεν υπάρχει κακοήθεια σε ολόκληρο τον όζο.

Έχω κάνει παρακέντηση και τα αποτελέσματα δείχνουν ότι πρόκειται για καλοήθεια, είμαι σίγουρος ότι δεν έχω καρκίνο;

Πολλές φορές έχουμε χειρουργήσει ασθενείς που η FNA ήταν αρνητική, αλλά είχαν στοιχεία ύποπτα για κακοήθεια από τον υπόλοιπο έλεγχο που είχαν κάνει και η ιστολογική διάγνωση μετά το χειρουργείο έδειξε κακοήθεια. Αυτό συμβαίνει είτε γιατί η βελόνα δεν πήρε υλικό από το σημείο του καρκίνου, αλλά λίγα χιλιοστά δίπλα από αυτόν, είτε για άλλους λόγους. Πρέπει να τονισθεί ότι το αποτέλεσμα της FNA είναι ενδεικτικό. Μόνο η βιοψία ολόκληρου του θυρεοειδούς προσφέρει τη βεβαιότητα για την ποιότητα του αδένα. Επομένως, η FNA βοηθάει πάρα πολύ, αλλά η απόφαση για το αν θα χειρουργηθεί κάποιος ή όχι πρέπει να λαμβάνεται αφού συνεκτιμηθούν όλα τα δεδομένα.

Τι συμπτώματα έχει ο καρκίνος του θυρεοειδούς;

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι ο συχνότερος ενδοκρινικός καρκίνος και συνήθως δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα, είναι αθόρυβος, τουλάχιστον στα αρχικά στάδια. Σπάνια μπορεί να προκαλέσει πόνο, «τράβηγμα» στο αυτί από την πλευρά που είναι ο όγκος, δυσκαταποσία ή βράγχος φωνής.

Γιατί να χειρουργηθώ αφού δεν έχω ενοχλήσεις;

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς όταν φθάσει σε σημείο να προκαλέσει συμπτώματα σημαίνει ότι έχει προχωρήσει. Αν ο γιατρός σας έχει διαγνώσει ότι έχετε καρκίνο ή υποψία καρκίνου, εμπιστευτείτε τον και προχωρήστε στη χειρουργική επέμβαση. Είναι καλό να πάρετε και δεύτερη και τρίτη γνώμη, αλλά μη χάνετε πολύτιμο χρόνο. Εάν εξελιχθεί και κάνει λεμφαδενικές ή απομακρυσμένες μεταστάσεις, τα πράγματα θα δυσκολέψουν πάρα πολύ.

Τι είναι το υπόλειμμα θυρεοειδούς έπειτα από θυρεοειδεκτομή;

Όταν διαγνωσθεί καρκίνος έπειτα από μια θυρεοειδεκτομή, είναι υποχρεωτικό ο ασθενής να κάνει μια εξέταση η οποία θα δείξει το ποσοστό του θυρεοειδούς το οποίο έχει μείνει στον ασθενή (uptake) και από το οποίο εξαρτιούνται η θεραπεία του, δηλαδή πόσες συνεδρίες με ραδιενεργό ιώδιο θα πρέπει να κάνει, η ποσότητα της ραδιενέργειας που πρέπει να λάβει ή των φαρμάκων ή ακόμα και το αν θα χρειαστεί επανεπέμβαση για να αφαιρεθεί αυτό όταν είναι μεγάλο. Στο 95% των περιπτώσεων των ασθενών του κ. Τσιριγωτάκη υπάρχει λιγότερο από 1% υπόλειμμα. Είναι εύκολο, λοιπόν, να κατανοήσει κάποιος ποια μετεγχειρητική θεραπεία θα ακολουθήσει ένας ασθενής με τέτοιο υπόλειμμα και ποια ο ασθενής που έχει 5% ή ακόμα και 10% υπόλειμμα θυρεοειδούς ή πόσο θα ταλαιπωρηθεί αν χρειαστεί επανεπέμβαση, κατά την οποία τα ποσοστά επιπλοκών είναι σημαντικά αυξημένα. Η επανεπέμβαση ταλαιπωρεί τον ασθενή ψυχικά, σωματικά, αλλά και οικονομικά!  

Πότε θα μπορώ να μιλήσω, να φάω και πότε θα πάρω εξιτήριο;

Θα μιλήσετε αμέσως μετά την επέμβαση, θα κινητοποιηθείτε άμεσα και θα σιτιστείτε σε λίγες ώρες. Θα φύγετε από την κλινική την επόμενη μέρα.

Πόσο ασφαλής είναι η επέμβαση;

Η υψηλή εξειδίκευσή μας και ο εξοπλισμός αιχμής που χρησιμοποιούμε ελαχιστοποιούν το ενδεχόμενο κάποιας επιπλοκής.

Πονάω μετά την επέμβαση, πόσο διάστημα θα είμαι καθηλωμένος;

Πόνος δεν υπάρχει, αφού δεν συνταγογραφούμε καν παυσίπονα και ο ασθενής κινητοποιείται μόλις συνέλθει πλήρως από την αναισθησία, σε 2-3 ώρες.

Πότε επιστρέφω στη δουλειά μου και στις δραστηριότητές μου;

Κάποιοι από τους ασθενείς μας επιστρέφουν την επομένη μέρα, κάποιοι άλλοι θέλουν να κάνουν χρήση της αναρρωτικής τους άδειας. Σε πλήρη δραστηριότητα, αθλητισμό, κολύμβηση ή σε εργασίες με μεγάλη καταπόνηση επιστρέφετε μετά την πάροδο 6-10 ημερών.

Θα παχύνω ή θα αλλάξει η ζωή μου μετά το χειρουργείο;

Όχι, εκατομμύρια άνθρωποι έχουν υποβληθεί σε επέμβαση θυρεοειδεκτομής και λαμβάνουν 1 χάπι θυροξίνης ημερησίως. Αυτό ρυθμίζει απόλυτα τον οργανισμό και καθιστά τον άνθρωπο ευθυρεοειδικό, το οποίο μεταφράζεται σε απόλυτη, εύρυθμη και φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού.

Σταύρος Τσιριγωτάκης, Χειρουργός Θυρεοειδούς, Επιστημονικός Συνεργάτης Βιοκλινικής Πειραιά
ΤΑΚΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ.
ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΩΝ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ.
ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ
www.tsirigotakis.gr
info@tsirigotakis.gr