Η ενδοµητρίωση είναι µια αυτοάνοση νόσος που δηµιουργεί ο ίδιος ο οργανισµός και που πλήττει εκατοντάδες χιλιάδων νέων γυναικών. Συνήθως ανευρίσκεται σε τυχαίο έλεγχο (υπερηχογραφικό, αιµατολογικό) ή κατόπιν προσέλευσης της γυναίκας στον γυναικολόγο για έντονο υπερηβικό άλγος κατά την έµµηνο ρύση. Η ακριβής παθοφυσιολογία της νόσου δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως. Υπάρχουν τρεις θεωρίες δηµιουργίας της νόσου: 

• Η παλινδρόµηση ποσότητας αίµατος της περιόδου που κατευθύνεται µέσω των σαλπίγγων στην περιτοναϊκή κοιλότητα (στο εσωτερικό της κοιλιάς), µε αποτέλεσµα κύτταρα του ενδοµητρίου -που φυσιολογικά βρίσκονται µόνο εντός της µήτρας- να εµφυτεύονται σε διάφορα κοιλιακά όργανα.
• Η δεύτερη θεωρία υποστηρίζει ότι κύτταρα του ενδοµητρίου εισέρχονται στη λέµφο και στα αιµοφόρα αγγεία κατά τη διάρκεια της περιόδου και εµφυτεύονται σε άλλα ενδοπυελικά ή πιο αποµακρυσµένα όργανα.
• Η τρίτη θεωρία υποστηρίζει ότι ενδογενείς παράγοντες κάτω από κατάλληλες συνθήκες µεταβάλλουν – διαφοροποιούν αρχέγονα ενδοπεριτοναϊκά κύτταρα, δηµιουργώντας έκτοπο ενδοµήτριο (από αυτά τα αρχέγονα κύτταρα έχουν κακή προέλευση κάποια ενδοπεριτοναϊκά όργανα).

Σαν κλινική εκδήλωση, η νόσος έχει άλγος κατά την έµµηνο ρύση, δηµιουργία κυστικών µορφωµάτων-ενδοµητριωσικών κύστεων (οι λεγόµενες σοκολατοειδής κύστεις, λόγω του ότι περιέχουν αίµα σε παχύρευστη µορφή) στις ωοθήκες αλλά και σε άλλα όργανα.

Ανάλογα µε τη βαρύτητα της νόσου υπάρχει και η αντίστοιχη σταδιοποίηση. Ευνόητο είναι ότι τα αρχικά στάδια αντιµετωπίζονται καλύτερα και πιο ολοκληρωµένα.

Θεραπεία

Η θεραπευτική προσέγγιση γίνεται φαρµακευτικά και χειρουργικά. Φαρµακευτικά χορηγούνται σκευάσµατα που προκαλούν αναστολή της εµµήνου ρύσεως για 3,6 ή και 9 µήνες, µε στόχο την υποστροφή των κύστεων και δίδεται είτε σαν µονοθεραπεία είτε συνδυαστικά προ ή µετεγχειρητικά. Χειρουργικά τα τελευταία χρόνια διενεργείται κατά κόρον η λαπαροσκοπική επέµβαση µε πολλά πλεονεκτήµατα στην προσπέλαση, στις λεπτές χειρουργικές κινήσεις και στη γρήγορη αποθεραπεία της ασθενούς.

Επιπλοκές

Οι επιπλοκές που µπορεί να προκαλέσει η ενδοµητρίωση -από τις κύστεις και τις συµφύσεις που δηµιουργεί- είναι:

• η στειρότητα
• η συστροφή των κύστεων
• η ρήξη των κύστεων
• το οξύ κοιλιακό άλγος
• η δυσπαρευνία (άλγος κατά τη σεξουαλική επαφή)
• διαταραχές στην ποσότητα και ποιότητα της εµµήνου ρύσεως

Όσο πιο νωρίς διαγνωστεί και αντιµετωπιστεί η νόσος τόσο καλύτερη είναι η έκβασή της µε απώτερο σκοπό την τεκνοποίηση. Η προσέγγισή µας, τόσο φαρµακευτικά όσο και χειρουργικά µε τη λαπαροσκοπική µέθοδο, δείχνει υψηλά ποσοστά στην επίτευξη του προαναφερθέντος στόχου.

Κωνσταντίνος Αντωνίου
Χειρουργός Γυναικολόγος,
Επιστηµονικός Συνεργάτης Βιοκλινικής Αθηνών