Γενικά για τον καρκίνο του λάρυγγα

Ο καρκίνος του λάρυγγα αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο κεφαλής και τραχήλου παγκοσμίως και αντιστοιχεί στο 3,5% όλων των καρκίνων γενικώς. 

Στον ευρωπαϊκό χώρο η μεγαλύτερη επίπτωση της νόσου παρατηρείται στις μεσογειακές χώρες και την Ανατολική Ευρώπη, ενώ η μικρότερη στις σκανδιναβικές χώρες.

Μελέτες του 2010 στο Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν επιπτώσεις της νόσου 3,6 ανά 100.000 κατοίκους, θνησιμότητα 1,3 ανά 100.000 και πενταετής επιβίωση περίπου στο 60% γενικώς.

Οι ηλικίες από 45 έως 70 ετών προσβάλλονται πιο συχνά με τη μέγιση επίπτωση στα 65 έτη, συναντάται όμως και σε πολύ νεότερες ή και μεγαλύτερες ηλικίες.

Το ανδρικό φύλο υπερέχει, παρουσιάζοντας ποσοστά νόσησης περίπου στο 90% έναντι 10% των γυναικών.

Η ανάπτυξη του καρκίνου είναι συνήθως μια αργή διεργασία διάρκειας πολλών ετών – δεκαετιών και εξαρτάται από δύο βασικές παραμέτρους:

1. Τη γενετική προδιάθεση.
2. Τους εξωγενείς παράγοντες.

Αρχικά κάποια γονίδια φυσιολογικά μεν αλλά ευαίσθητα σε βλαβερές ουσίες μετατρέπονται σε καρκινικά από χρόνια επίδραση εξωγενών παραγόντων.

Παράγοντες κινδύνου (risk factors)

• Κάπνισμα: Αποτελεί τον κύριο αιτιολογικό παράγοντα εμφάνισης καρκίνου του λάρυγγα. Σημαντικό ρόλο παίζουν η γενετική προδιάθεση, ο χρόνος, η ποσότητα και το είδος καπνού (τσιγάρα, πούρα κ.λπ.).
• Ποτό: Η βλάβη που προκαλεί το αλκοόλ εξαρτάται από τη συνολική ποσότητα που καταναλώθηκε ανεξάρτητα από το χρονικό διάστημα που αυτό διήρκεσε.
• Ο συνδυασμός ποτού και καπνίσματος πολλαπλασιάζει άμεσα την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του λάρυγγα.
• Η υπερβολική κατανάλωση κρέατος αυξάνει κατά 36% την πιθανότητα έναντι των μη καταναλωτών.
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Αυξημένη πιθανότητα 2,2% έναντι των μη πασχόντων.
• Προσβολή από τον ιό HPV, στέλεχος 16: Ο συγκεκριμένος τύπος είναι υπεύθυνος για το 11% των καρκίνων του λάρυγγα, κυρίως όμως ο HPV ιός προσβάλλει τον οροφάρυγγα (αμυγδαλές – ρίζα γλώσσας).
• Λοίμωξη από τον ιό HPV: Οι πάσχοντες έχουν πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του λάρυγγα 50%-70%.
• Οικογενειακό ιστορικό: Όταν στο οικογενειακό ιστορικό υπάρχει καρκινοπαθής, η πιθανότητα αυξάνει κατά 27%.

Συμπτώματα

• Βράγχος φωνής: Αποτελεί το συνηθέστερο σύμπτωμα. Η βραχνάδα που διαρκεί πέραν των τριών εβδομάδων πρέπει πάντα να ελέγχεται από τον ειδικό ιατρό. Αφορά είτε καρκινώματα των φωνητικών χορδών (πρώιμα ή προχωρημένα) είτε καρκινώματα άλλων περιοχών του λάρυγγα, π.χ. υπεργλωτιτιδικά, που έχουν επεκταθεί στην ή στις φωνητικές χορδές (πάντα προχωρημένου σταδίου καρκινώματα). Βεβαίως και άλλες παθολογικές καλοήθεις καταστάσεις προκαλούν βράγχος φωνής, όπως π.χ. πολύποδες, οζίδια, θηλώματα, προκαρκινικές βλάβες κ.λπ., που η διάγνωσή τους πρέπει να γίνει από τον ειδικό ιατρό.
• Δυσφαγία: Οι ασθενείς παραπονιούνται για ακαθόριστα ενοχλήματα κατά την κατάποση, χωρίς συνήθως πόνο που μπορούν να υποκρύπτουν ένα καρκίνο της υπεργλωττιδικής μοίρας ή άλλων περιοχών εκτός των φωνητικών χορδών.
• Αντανακλαστική ωταλγία: Ο ασθενής νιώθει κατά την κατάποση έναν οξύ, σαν το τσίμπημα βελόνας, πόνο στο αυτί. Πρέπει πάντα να αξιολογείται από τον ιατρό, γιατί ενδέχεται να υποκρύπτει κάποιο καρκίνωμα του υπεργλωττιδικού λάρυγγα, του υποφάρυγγα ή της ρίζας της γλώσσας.
• Δύσπνοια: Μόνο σε εκτεταμένα καρκινώματα.
• Αιμορραγίες: Σπανιότατα.
• Πόνος: Σπάνια.

Κλινική εξέταση

• Λεπτομερές ιστορικό
• Video – λαρυγγοσκόπηση με άκαμπτα ή εύκαμπτα φαρυγγο-λαρυγγοσκόπια που σήμερα η τεχνολογία μας τα προσφέρει σε πολύ υψηλό τεχνολογικό επίπεδο. Από έναν έμπειρο και εξειδικευμένο ιατρό είναι πολύ δύσκολο να διαφύγει της προσοχής του ένα καρκίνωμα της περιοχής.
• Ψηλάφηση του τραχήλου: Είναι αναγκαία για την ανεύρεση διογκωμένων λεμφαδένων.

Εργαστηριακός έλεγχος

Απεικόνιση

1. Υπολογιστική τομογραφία (C-T scan)
2. Μαγνητική τομογραφία (MRI)
3. Υπέρηχος τραχήλου

Βοηθούν στην πλήρη χαρτογράφηση του όγκου (έκταση, προσβολή συγκεκριμμένων και σημαντικών ανατομικών περιοχών).

• Κυτταρολογική εξέταση (FNA)
• Ιστολογική εξέταση

Η κυτταρολογική και η ιστολογική εξέταση μας δίνουν πολύ χρήσιμα στοιχεία όσον αφορά την ταυτοποίηση του συγκεκριμμένου όγκου αλλά και πολύ σημαντικές πληροφορίες για τον περαιτέρω θεραπευτικό προγραμματισμό του ασθενούς.

Θεραπεία του καρκίνου του λάρυγγα

1. Χειρουργική θεραπεία
2. Ακτινοθεραπεία
3. Χημειοθεραπεία
4. Συνδυασμός όλων

Χειρουργική θεραπεία

Η άσκηση της χειρουργικής σήμερα απαιτεί minimal invasive ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, μειωμένους χρόνους νοσηλείας, ελάχιστη νοσηρότητα και κυρίως μικρότερο κόστος τόσο για τις ασφαλιστικές εταιρείες όσο και για τους ασθενείς.

Σε αυτό το πλαίσιο η χειρουργική τεχνική με ακτίνες Laser (Transoral Laser Microsurgery-TLM) είναι ίσως η πιο αντιπροσωπευτική στη χειρουργική του καρκίνου του λάρυγγα, που είναι και αυτός που συναντάται συχνότερα στην κεφαλή και στον τράχηλο.

Στόχος της χειρουργικής αυτής τεχνικής είναι η ίαση του ασθενούς με ταυτόχρονη διατήρηση του οργάνου του λάρυγγα, στόχος που επιτυγχάνεται σήμερα σε πολύ υψηλά ποσοστά σε ειδικά κέντρα με έμπειρους χειρουργούς, αποτρέποντας έτσι την ολική λαρυγγεκτομή, μια ακρωτηριαστική επέμβαση με πολλές δυσάρεστες συνέπειες κυρίως στην ψυχολογία του ασθενούς.

Η κλασική χειρουργική έχει πια σχεδόν εγκαταληφθεί στον δυτικό κόσμο λόγω των πολλών και επώδυνων μειονεκτημάτων της. Η αντιμετώπιση των πρώιμων καρκινωμάτων των φωνητικών χορδών γίνεται σήμερα είτε με Laser είτε με ακτινοθεραπεία.

Όμως τα πλεονεκτήματα της Laser μικροχειρουργικής είναι αδιαμφισβήτητα και παρατίθενται στον επόμενο πίνακα.

Πρώιμα καρκινώματα των φωνητικών χορδών

Πλεονεκτήματα της Laser χειρουργικής έναντι της ακτινοθεραπείας

 Προχωρημένα καρκινώματα του λάρυγγα

Πλεονεκτήματα της Laser χειρουργικής τεχνικής

• Δεν απαιτείται τραχειοτομή, παρά μόνον σε σπάνιες περιπτώσεις.
• Η αφαίρεση του όγκου είναι μικροσκοπικά ελεγχόμενη, αφαιρώντας τόσους υγιείς ιστούς όσους απαιτούνται.

Φυσικά υπάρχουν και οι αντενδείξεις, που όμως είναι λίγες και εκφεύγουν του παρόντος. Στη συντριπτική πλειονότητα των ασθενών είναι εφικτή η επί υγιών ορίων εκτομή, παραμένοντας λειτουργικός λάρυγγας. Σε πολλές περιπτώσεις υπεργλωττιδικών καρκινωμάτων, κατόπιν προληπτικού λειτουργικού λεμφαδενικού καθαρισμού με αρνητικούς λεμφαδένες, δεν απαιτείται μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία, που αυτό αποτελεί τεράστιο όφελος για τον ασθενή. Ο ογκολογικός σχεδιασμός δεν αλλάζει, που σημαίνει ότι η αφαίρεση των λεμφαδένων, όταν απαιτείται, θα γίνει κανονικά και η μετεγχειρητική ακτινο-χημειοθεραπεία θα γίνει και αυτή επίσης.

Όμως τεράστια σημασία έχουν η επί υγιών ορίων αφαίρεση της πρωτοπαθούς εστίας και η διαχείριση των λεμφαδένων για την περαιτέρω εξέλιξη της ογκολογικής πορείας του ασθενούς.

Τέλος, ένας σημαντικός αριθμός μη θεραπευθέντων με την ακτινοθεραπεία καρκινωμάτων αντιμετωπίζεται με CO2 Laser με υψηλά ποσοστά ίασης και διατήρηση του λάρυγγα (περίπου στο 70%).

Υπεργλωττιδικά καρκινώματα

Προϋποθέσεις της διαστοματικής Laser μικροχειρουργικής

• Άριστος τεχνολογικός εξοπλισμός.
• Άριστη γνώση και εμπειρία του χειρουργού.
• Άριστη έκθεση του χειρουργικού πεδίου.
• Άριστη συνεργασία με τον παθολογοανατόμο.
• Άριστα οργανωμένο τμήμα γενικότερα.

Συμπερασματικά

Ο καρκίνος του λάρυγγα είναι απόλυτα διαχειρίσιμος όγκος με υψηλά ποσοστά επιβίωσης και διατήρηση του οργάνου του λάρυγγα.

Προϋπόθεση γι’ αυτό είναι: Η πρόληψη, που προέρχεται από τη σωστή ενημέρωση και γνώση των παραγόντων που τον προκαλούν, ο προληπτικός έλεγχος των υψηλού ρίσκου ασθενών, η πρώιμη διάγνωσή του και η αντιμετώπισή του από εξειδικευμένους χειρουργούς σε εξειδικευμένα και άριστα οργανωμένα κέντρα.

Η Βιοκλινική, έχοντας πάντα σαν στόχο τον άνθρωπο και την υψηλού επιπέδου παροχή υπηρεσιών υγείας, ίδρυσε ειδικό κέντρο μικροχειρουργικής με ακτίνες Laser στην Ωτορινολαρυγγολογία, με υψηλού επιπέδου τεχνολογικό εξοπλισμό και οργάνωση.

Η χρήση του τεχνολογικού αυτού εξοπλισμού από ειδικά εξειδικευμένους και έμπειρους χειρουργούς, έχοντας στο ενεργητικό τους ένα ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό επιτυχημένων χειρουργικών επεμβάσεων, εγγυώνται τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα στον ασθενή που πάσχει από τον καρκίνο του λάρυγγα.

Δημήτριος Πανταζής
Χειρουργός κεφαλής και τραχήλου
• Επιστημονικός Υπεύθυνος Τμήματος Χειρουργικής με ακτίνες Laser
• Μέλος της Γερμανικής ΩΡΛ Εταιρείας
• Μέλος της European Laser Association
• T. Συντοντιστής Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής Θρίασιου Νοσοκομείου Ελευσίνας
Τηλ. 6944538989, Ε-Μail: drpantazis@yahoo.gr