Λιθίαση Ουροποιητικού

Του Ιωάννη Αναγνώστου Βιοκλινική Θεσσαλονίκης

H τρίτη κατά σειρά συχνότητας πάθηση του ουροποιητικού στον άνθρωπο, µετά τις ουρολοιµώξεις και τις παθήσεις του προστάτη

Λιθίαση ουροποιητικού είναι η δηµιουργία λίθου ή λίθων µέσα στην αποχετευτική µοίρα του ουροποιητικού συστήµατος. Ανάλογα, λοιπόν, µε την εντόπιση, έχουµε λιθίαση των νεφρών (νεφρολιθίαση), λιθίαση των ουρητήρων (των σωλήνων που µεταφέρουν τα ούρα από τα νεφρά στην ουροδόχο κύστη), λιθίαση της ουροδόχου κύστης και, τέλος, λιθίαση της ουρήθρας (του σωλήνα που βγάζει τα ούρα από την κύστη προς τα έξω).

Είναι η τρίτη κατά σειρά συχνότητας πάθηση του ουροποιητικού στον άνθρωπο, µετά τις ουρολοιµώξεις και τις παθήσεις του προστάτη.

Συµπτώµατα λιθίασης

Η λιθίαση του ουροποιητικού εµφανίζεται κλινικά σαν οξύς πόνος, ο γνωστός µας κολικός, δηλαδή πόνος στην οσφυϊκή χώρα µε αντανάκλαση στο πλάγιο κοιλιακό τοίχωµα και στα έξω γεννητικά όργανα. Ο ασθενής που πονά κινείται χαρακτηριστικά συνεχώς, µη µπορώντας να βρει ανακούφιση σε καµία θέση.

Γενικά ένας ασθενής µε πέτρα στο ουροποιητικό µπορεί να εµφανίσει τα ακόλουθα συµπτώµατα:

Πόνο στην πλάτη και στα πλάγια της κοιλιάς που επεκτείνεται µπροστά και χαµηλά στις βουβωνικές χώρες και τα γεννητικά όργανα και έρχεται κατά κύµατα
Ναυτία, έµετο
Τσούξιµο στην ούρηση
Αιµατουρία
Συχνουρία

Πυρετό µε ρίγος, αν συνυπάρχει ουρολοίµωξη

Είδη ουρολίθων

Ανάλογα µε τη χηµική τους σύσταση, διακρίνουµε τους ουρόλιθους στα παρακάτω είδη, µε τη συχνότητα που τους συναντάµε:

Οι λίθοι από ασβέστιο είναι οι πιο συχνοί. Εµφανίζονται σε µεγαλύτερη συχνότητα σε άνδρες ηλικίας 20-30 ετών. Το ασβέστιο ενώνεται µε άλλες ουσίες, όπως τα οξαλικά οξέα και ο φώσφορος, και σχηµατίζει τελικά την πέτρα

Οι λίθοι κυστίνης σχηµατίζονται σε άτοµα που πάσχουν από κυστινουρία. Αυτή είναι µια κληρονοµική νόσος που προσβάλλει και τα δύο φύλα

Οι λίθοι από στρουβίτη σχηµατίζονται συνήθως σε γυναίκες που πάσχουν από λοίµωξη του ουροποιητικού συστήµατος. Οι λίθοι αυτοί µπορεί να γίνουν πολύ µεγάλοι σε µέγεθος

Οι λίθοι από ουρικό οξύ είναι πιο συχνοί στους άνδρες παρά στις γυναίκες. Ο κίνδυνος εµφάνισής τους αυξάνεται σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χηµειοθεραπεία.

Πιο σπάνιες µορφές λίθων σχηµατίζονται σε ασθενείς που παίρνουν φάρµακα, όπως ακυκλοβίρη, ινδιναβίρη και τριαµτερένη.

Διάγνωση της λιθίασης

Κλινική εξέταση και απεικονιστικός έλεγχος
Υπερηχογραφικός έλεγχος
Αξονική τοµογραφία οπισθοπεριτοναίου – κάτω κοιλίας χωρίς σκιαγραφικές ουσίες
Ενδοφλέβια πυελογραφία
Ακτινογραφία νεφρών/ουροδόχου κύστης

Πώς αφαιρούνται οι λίθοι;

Η αφαίρεση του λίθου εξαρτάται από το µέγεθος και τη θέση του στο ουροποιητικό σύστηµα. Εφόσον τα επεισόδια κολικού ελέγχονται µε τη φαρµακευτική αγωγή και για λίθους µικρότερους του ενός εκατοστού (<1 cm), σε ένα ποσοστό που φτάνει το 70% ο λίθος θα αποβληθεί αυτόµατα σε διάστηµα 4-6 βδοµάδων αναµονής. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, θα χρειαστεί επεµβατική θεραπεία, µε σκοπό τη θραύση και την αποµάκρυνση του λίθου. Στις επεµβατικές µεθόδους περιλαµβάνονται:

Εξωσωµατική λιθοτριψία µε κύµατα κρούσης (ESWL): Πραγµατοποιείται θραύση του λίθου µε κρουστικά κύµατα. Γίνεται συνήθως πολύ καλά ανεκτή από τον ασθενή και µπορεί να είναι αποτελεσµατική σε ποσοστό που φτάνει το 90%. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν λίθοι που δεν µπορούν να σπάσουν µε την εξωσωµατική λιθοθρυψία.

Ουρητηροσκόπηση και ενδοσωµατική λιθοτριψία: Χρησιµοποιείται για λίθους που βρίσκονται στον ουρητήρα. Το ουρητηροσκόπιο, µέσω της ουρήθρας και της κύστης, εισέρχεται στον ουρητήρα µέχρι τον λίθο, όπου ειδικοί λιθοτρίπτες σπάζουν τον λίθο και αφαιρούνται τα θραύσµατά του. Οι πιο σύγχρονοι λιθοθρύπτες είναι οι λέιζερ λιθοτρίπτες.

∆ιαδερµική λιθοτριψία: Χρησιµοποιείται για µεγάλους λίθους του νεφρού ή λίθους του νεφρού που δεν σπάνε µε την εξωσωµατική λιθοθρυψία. Μέσω µιας οπής, που γίνεται από το δέρµα µέχρι το νεφρό, εισάγεται το νεφροσκόπιο, ανευρίσκεται ο λίθος και σπάζει µε ειδικούς λιθοτρίπτες, συνήθως υπερηχογραφικούς ή βαλλιστικούς.