Κιρσοκήλη ονοµάζεται η ελικοειδής διάταση των φλεβών του όρχεως και πρόκειται για φλεβική ανεπάρκεια, όπως οι κιρσοί στα πόδια. Συνήθως, πιο συχνά παρατηρείται στον αριστερό όρχι και αυτό οφείλεται σε ανατοµικούς λόγους.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, οι φλέβες επιτρέπουν την κίνηση του αίµατος από την περιφέρεια του σώµατος προς το κέντρο και από τις µικρότερες προς τις µεγαλύτερες φλέβες. Η αντίστροφη αυτή κίνηση του αίµατος επιτυγχάνεται χάρη σε ειδικές βαλβίδες που έχουν οι φλέβες και δεν επιτρέπουν στο αίµα να κινηθεί προς τα πίσω.

Τι µπορεί να προκαλέσει η κιρσοκήλη;

Σε κάποιους ασθενείς, η κιρσοκήλη µπορεί:

• Να επηρεάσει το σπέρµα και συνεπώς τη γονιµότητα
• Να προκαλέσει ήπια συµπτώµατα πόνου ή αισθήµατος βάρους ή δυσφορίας στον όρχι
• Να εµποδίσει την οµαλή ανάπτυξη του όρχεως που πάσχει

Πώς γίνεται η διάγνωση της κιρσοκήλης 

Υποκλινική: Η διάγνωση γίνεται µόνο µε υπερηχογραφικό έλεγχο, χωρίς αυτή να είναι ψηλαφητή ή ορατή στη δοκιµασία valsalva (αύξηση ενδοκοιλιακής πίεσης, βήχας, σφήξιµο κοιλιακών τοιχωµάτων).

• 1ου βαθµού: Οι διατεταµένες φλέβες ψηλαφώνται στη διαδικασία αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης (δοκιµασία valsalva), αλλά όχι στην ηρεµία.

• 2ου βαθµού: Είναι ψηλαφητή και σε κατάσταση ηρεµίας, αλλά δεν είναι ορατή µακροσκοπικά (από απόσταση).

• 3ου βαθµού: Είναι ορατή και µακροσκοπικά και, όταν είναι σε προχωρηµένο στάδιο, παίρνει τη µορφή «σακούλας µε σκουλήκια». Η επιβεβαίωση γίνεται µε υπερηχογραφικό έλεγχο (έγχρωµο triplex).

Έχω κιρσοκήλη, πρέπει να την αντιµετωπίσω;

Σε ένα ποσοστό ασθενών η κιρσοκήλη προκαλεί µια προοδευτική βλάβη των όρχεων, η οποία συνδέεται µε υπογονιµότητα. Η χειρουργική αποκατάστασή της µπορεί να είναι αποτελεσµατική σε αυτούς τους ασθενείς. Η κιρσοκήλη πρέπει να θεραπεύεται σε:

Παιδιά στα οποία τεκµηριωµένα, µε υπερηχογραφικό έλεγχο, φαίνεται ότι υπάρχει καθυστέρηση στην ανάπτυξη του όρχεως.

Σε άντρες µε επηρεασµένο σπέρµα που έχουν κλινική κιρσοκήλη και υπογονιµότητα για τουλάχιστον έναν χρόνο. Η υπογονιµότητα δεν πρέπει να οφείλεται σε άλλους λόγους.

Η υποκλινική κιρσοκήλη δεν πρέπει να χειρουργείται.

Πώς αντιµετωπίζεται : 

Η θεραπευτική αντιµετώπιση της κιρσοκήλης είναι αποκλειστικά χειρουργική.

Τον «χρυσό κανόνα», πλέον, αποτελεί η µικροχειρουργική απολίνωση των σπερµατικών φλεβών, η εκτοµή, δηλαδή, των φλεβών µε χρήση µικροσκοπίου.

Πρόκειται για ένα χειρουργείο ηµέρας, ο ασθενής, δηλαδή, µπορεί να φύγει την ίδια ηµέρα από το νοσοκοµείο, κατά τη διάρκεια του οποίου µε τη χρήση ειδικού µικροσκοπίου απολινώνονται οι φλέβες του όρχεως, έσω και έξω σπερµατικές, ενώ ταυτόχρονα αποφεύγονται τραυµατισµοί στις αρτηρίες και τα λεµφαγγεία του οργάνου, προλαµβάνοντας µε αυτόν τον τρόπο συνηθισµένες επιπλοκές, π.χ., νέκρωση όρχεως (από διατοµή της σπερµατικής αρτηρίας) και την υδροκήλη (συλλογή υγρού γύρω από τον όρχι).

Ιωάννης Αναγνώστου, MD, Ph.Dc
Ουρολόγος – Ανδρολόγος, 
Υποψήφιος ∆ιδάκτωρ ΑΠΘ,
Επιστηµονικός Συνεργάτης  ΒιοΚλινικής Θεσσαλονίκης