Του Ιωάννη Μπουζάλα, Βιοκλινική Αθηνών
Η νεφρολιθίαση αποτελεί την συχνότερη χρόνια πάθηση των νεφρών μετά από την υπέρταση. Πρόκειται για μια πάθηση γνωστή από την αρχαιότητα, με την θεραπεία της να έχει περιγράφει σε αρχαία κείμενα.
Η λιθίαση του ουροποιητικού συστήματος αποτελεί την τρίτη κατά σειρά συχνότητας ουρολογική πάθηση στον άνθρωπο, μετά τις ουρολοιμώξεις και τις παθήσεις του προστάτη. Επηρεάζει περίπου το 5-10% του γενικού πληθυσμού, ενώ στις δυτικές χώρες υπολογίζεται ότι 1 στους 8 ανθρώπους θα εμφανίσει ένα τουλάχιστον επεισόδιο λιθίασης κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Μέχρι πριν από 30-35 χρόνια η αντιμετώπιση της ουρολιθίασης παρέμενε δύσκολη, ιδιαίτερα τραυματική, επικίνδυνη και συχνά με σοβαρές επιπλοκές. Με την πρόοδο της τεχνολογίας έχουν κατασκευαστεί καινούργια μικρότερης διαμέτρου ανθεκτικότερα ενδοσκοπία, που σε συνδυασμό με την κατασκευή λεπτών ινών laser και νέας γενιάς βαλλιστικά μηχανήματα ενδοσωματικής λιθοτριψίας έχουν κάνει τις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές να αντικαταστήσουν το ανοιχτό χειρουργείο στην αντιμετώπιση της λιθίασης.
«…και να μην χειρουργήσω πάσχοντες από λίθους,
αλλά να αφήσω αυτή την πράξη στους ειδικούς…»
Από τον όρκο του Ιπποκράτη
Ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι αντιμετώπισης της ουρολιθίασης:
- Εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL)
- Ουρητηρο-Νεφρολιθοτριψία (URS/RIRS)
- ΔιαδερμικήΝεφρολιθοτριψία (PCNL)
- Ενδοσκοπική συνδυαστική ενδονεφρική χειρουργική (ECIRS)
Laser νεφρολιθοτριψία
Η επεμβατική αντιμετώπιση της νεφρολιθίασης συνίσταται στη θραύση και την απομάκρυνση του λίθου και ενδείκνυται σε περιπτώσεις μεγάλων λίθων που δεν μπορούν να αποβληθούν, απόφραξης του αποχετευτικού συστήματος που θέτει σε κίνδυνο τη νεφρική λειτουργία, συνυπάρχουσας λοίμωξης του ουροποιητικού, αποτυχίας της συντηρητικής αγωγής, ασθενών με ένα νεφρό ή ταυτόχρονης αμφοτερόπλευρηςλιθιασικής απόφραξης.
Η εύκαμπτη laser νεφρολιθοτριψία είναι μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική για την αντιμετώπιση των λίθων του νεφρού. Ουσιαστικά πρόκειται για ανιούσα ενδονεφρική χειρουργική (RIRS, retrogadeintrarenalsurgery), όπου ενδοσκοπικά, διαμέσου της ουρήθρας, της κύστης και του ουρητήρα αντιμετωπίζονται οι λίθοι του νεφρού.
- Αποτελεί μια ασφαλή μέθοδο με υψηλά ποσοστά επιτυχίας και σύντομο διάστημα νοσηλείας.
https://www.youtube.com/watch?v=yepwr69Af7Q&t=45s
Ενδείξεις για ενεργητική αντιμετώπιση της λιθίασης του νεφρού:
- Λίθοι σε ασθενείς υψηλού κινδύνου (αμφοτερόπλευρη απόφραξη, μονήρης νεφρός)
- Απόφραξη
- Λοίμωξη
- Συμπτωματικοί λίθοι (π.χ. άλγος, αιματουρία)
- Λίθοι > 15 mm
- Επιλογή του ασθενούς
- Εμμένοντες για περισσότερο από 2-3 έτη λίθοι
Ποια είναι η διαδικασία της επέμβασης;
Για την επέμβαση απαιτείται γενική ή ραχιαία αναισθησία. Πραγματοποιείται από εξειδικευμένο ουρολόγο με εμπειρία στην ανιούσα ενδονεφρική χειρουργική. Ένα ουρητηρικό θηκάρι πρόσβασης (ureteralaccesssheath) τοποθετείται πάνω σε οδηγό σύρμα υπό συνεχή ακτινοσκοπικό έλεγχο. Στη συνέχεια το εύκαμπτο ουρητηροσκόπιο (ένα πολύ λεπτό και ευέλικτο όργανο) προωθείται στο νεφρό μέχρι το σημείο που βρίσκεται ο λίθος. Μέσα από το όργανο αυτό εισάγονται οι λιθοτρίπτες που θρυμματίζουν το λίθο, αλλά και οι ειδικές λαβίδες που τον συλλαμβάνουν και τον αφαιρούν. Συνήθως στο τέλος του χειρουργείου τοποθετείται ένας ουρητηρικός καθετήρας (pig-tail) και ένας καθετήρας στην κύστη.
Ποια είναι η μετεγχειρητική παρακολούθηση;
Ο ασθενής μπορεί να εξέλθει την ίδια ημέρα, αλλά η συνήθης πρακτική απαιτεί παραμονή στο νοσοκομείο για ένα βράδυ. Ο καθετήρας αφαιρείται συνήθως 24 ώρες μετά την επέμβαση. Ο ασθενής εξέρχεται με οδηγίες για :
- Λήψη αντιβιοτικής αγωγής
- Ενυδάτωση (κατανάλωση 1500-2000ml υγρών την ημέρα)
- Αποφυγή έντονης σωματικής κόπωσης για 7 ημέρες
- Αφαίρεση του ουρητηρικού καθετήρα (pig-tail) σε 10-15 ημέρες
Τις πρώτες μέρες μετά την επέμβαση υπάρχει πιθανότητα να υπάρχει :
- αίσθημα καύσους στην ουρήθρα
- αιματουρία
- συχνουρία, επιτακτική ούρηση
- άλγος στην οσφύ
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της μεθόδου;
- Ενδοσκοπική επέμβαση χωρίς τομή
- Ποσοστό επιτυχίας: 95% – 98%
- Ποσοστό επιπλοκών: 1%
- Προβλεπόμενος χρόνος νοσηλείας: 5-24 ώρες
- Γρήγορη επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες
Η πλειοψηφία των ασθενών δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόβλημα μετά από μια laser νεφρολιθοτριψία (ποσοστό επιπλοκών: 1%).
Ωστόσο μετά την επέμβαση μπορεί να παρατηρηθούν:
- Συχνά: αίσθημα καύσου στην ουρήθρα, αιματουρία, επιτακτική ούρηση, άλγος στην οσφύ.
- Περιστασιακά: λοίμωξη, παραμονή του ουρητηρικού καθετήρα για περισσότερες ημέρες.
- Σπάνια: πυελονεφρίτιδα, ουροσήψη, κάκωση ή/και στένωμα ουρητήρα.
Ιωάννης Σ. Mπουζαλάς
Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος