Του Κωνσταντίνου Μάρκογλου Βιοκλινική Αθηνών
Γαστρεντερολόγος
Επιστηµονικός Συνεργάτης ΒιοΚλινική Αθηνών
Ενδοπορικά θηλώδη βλεννώδη νεοπλάσματα του παγκρέατος (IPMN) είναι τα παγκρεατικά νεοπλάσματα που προέρχονται από το επιθήλιο των πόρων του παγκρέατος. Παράγουν βλέννη που αποφράσσει τους παγκρεατικούς πόρους, με συνέπεια να διατείνονται εγγύτερα της απόφραξης. Η διάταξη των παγκρεατικών πόρων είναι κυστική, παίρνει τη μορφή μιας ή περισσότερων κύστεων.
Η υπόνοια της παρουσίας IPMN στο πάγκρεας τίθεται πολύ συχνά, διότι σε τυχαίες εξετάσεις αναγνωρίζονται κυστικά στοιχεία στο παγκρεατικό παρέχγυμα. Θα πρέπει να ελεγχθεί σε αυτές τις περιπτώσεις αν πρόκειται για αλλοιώσεις που δεν εγκυμονούν κίνδυνο ή αν υπάρχει δυνητική επικινδυνότητα για ανάπτυξη διηθητικού καρκίνου μελλοντικά.
Η ενδοσκοπική υπερηχοτομογραφία (EUS)παρέχει πολλές πληροφορίες ώστε να κατευθύνει το γιατρό με μεγάλη ασφάλεια στη διάγνωση IPMN. Απεικονιστικά χαρακτηριστικά όπως η διάταση του παγκρεατικού πόρου, η επικοινωνία των κύστεων με τον παγκρεατικό πόρο και η παρουσία οζιδίων στο τοίχωμα των κύστεων επιβάλλουν την πολύ στενή παρακολούθηση του ασθενούς ή ακόμη και την χειρουργική αντιμετώπιση.
Η EUS είναι πολύτιμη στην διαφορική διάγνωση των IPMN από άλλες κυστικές βλάβες του παγκρέατος, όπως το ορώδες ή το βλεννώδες κυσταδένωμα, η ψευδοκύστη κλπ.
Χαρακτηριστικό στοιχείων των IPMN απεικονιστικά είναι η παρουσία μιας ή περισσότερων κύστεων εντός του παγκρεατικού παρεγχύματος. Η βλάβη εντοπίζεται κατά 70% στην κεφαλή του παγκρέατος. Η παρουσία πολλαπλών κύστεων είναι συμβατή με IPMN που αφορά στους δευτερογενείς παγκρεατικούς πόρους (Branch duct type, BDT).
Τα απεικονιστικά στοιχεία που αποτελούν παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη κακοήθειας στα BDT IPMN είναι: διάμετρος του κύριου παγκρεατικού πόρου >6mm, τοιχωματικά οζίδια >1εκ. διαφράγματα στην κύστη, κύστεις μεγαλύτερες από 3 εκατοστά και τέλος σε ασθενείς που βρίσκονται ήδη σε παρακολούθηση η προοδευτική αύξηση της διαμέτρου της κύστης.
Επιπλέον στοιχεία που θα βοηθήσουν στην καλύτερη παρακολούθηση και αντιμετώπιση αυτών των ασθενών μπορεί να προσφέρει και η λήψη υλικού για κυτταρολογική εξέταση κατευθυνόμενη με ενδοσκοπικούς υπερήχους (EUS-FNA).
