Σύγχρονες Mέθοδοι χειρουργικής θεραπείας
To γόνατο είναι από τις αρθρώσεις του ανθρώπινου σώµατος που καταπονούνται περισσότερο, µια και υφίσταται υπερβολική χρήση στην καθηµερινότητα, στο περπάτηµα, στο τρέξιµο και τις αθλητικές δραστηριότητες. Είναι σχεδιασµένο έτσι ώστε να µας επιτρέπει να βαδίζουµε, να στεκόµαστε, να ανεβαίνουµε σκάλες και να εκτελούµε σύνθετες κινήσεις. Λόγω της πολυπλοκότητας, του εύρους των κινήσεων που πραγµατοποιεί (κάµψη, έκταση, στροφικές και πλάγιες κινήσεις) και της αδιάκοπης χρήσης του, το γόνατο είναι η άρθρωση που παρουσιάζει τη συχνότερη εµφάνιση παθήσεων. 
Οστεοαρθρίτιδα
Στα άτοµα άνω των 50-55 ετών η συχνότερη πάθηση του γόνατος είναι η οστεοαρθρίτιδα, δηλαδή η φθορά των αρθρικών επιφανειών, του προστατευτικού ιστού που ελαχιστοποιεί τις τριβές µεταξύ των οστών. Κύριο σύµπτωµα της νόσου αποτελεί ο πόνος, συνεχώς επιδεινούµενος και εντονότερος. Σε προχωρηµένο στάδιο, η οστεοαρθρίτιδα οδηγεί στην ελάττωση του εύρους της κίνησης της άρθρωσης, στην παραµόρφωση του άξονα του ποδιού και τον έντονο πόνο, πολλές φορές ακόµη και στην ηρεµία (νυχτερινός πόνος).
Στα αρχικά στάδια εφαρµόζεται συντηρητική θεραπεία, που περιλαµβάνει αγωγή µε αντιφλεγµονώδη φάρµακα, ενέσεις µέσα στην άρθρωση του γόνατος, αποφυγή δραστηριοτήτων (γονάτισµα, ανεβοκατέβασµα σκάλας κ.ά.) που καταπονούν το γόνατο και φυσικοθεραπεία.
Σε πιο προχωρηµένα στάδια, ένα µεγάλο ποσοστό των πασχόντων ασθενών πρέπει να υποβληθεί σε χειρουργική επέµβαση, που είναι η ολική αρθροπλαστική του γόνατος. Ουσιαστικά τοποθετείται µια τεχνητή άρθρωση από κράµα µετάλλων τιτανίου και πολυαιθυλενίου (πλαστικό), που αντικαθιστά τη φθαρµένη άρθρωση και επιλύει τα προβλήµατα του πόνου και της κίνησης του γόνατος.
I. Eλάχιστες τριβές, 10% φθορά της αρθρικής επιφάνειας
ΙΙ. Ο προστατευτικός ιστός μειώνεται. Εμφάνιση οστεοαρθρίτιδας
ΙΙΙ. Ο προστατευτικός ιστός μειώνεται κατά το ήμισυ: Ο πόνος είναι συνεχώς επιδεινούμενος και εντονότερος
ΙV. Ελάττωση του εύρους της κίνησης της άρθρωσης, παραμόρφωση του άξονα του ποδιού και έντονος πόνος
Σύγχρονες µέθοδοι χειρουργικής θεραπείας
Τα τελευταία χρόνια µια νέα τεχνική τοποθέτησης της ολικής αρθροπλαστικής εφαρµόζεται µε ιδιαίτερη επιτυχία, η ολική αρθροπλαστική ελάχιστης επεµβατικότητας, γνωστή ως ΜΙKA (MINIMALLY INVASIVE KNEE ARTHROPLASTY).
Πρόκειται για την εµφύτευση της αρθροπλαστικής µε ειδικό εξοπλισµό και τεχνική, µέσω µικρής τοµής και ελάχιστη διατάραξη των µαλακών µορίων. Με τη MIKA η εµφύτευση της αρθροπλαστικής διενεργείται µέσω τοµής στο δέρµα, που µπορεί να είναι λιγότερη από το µισό της κλασικής τοµής. Το αποτέλεσµα δεν είναι µόνο αισθητικό. Ο ασθενής που υποβάλλεται στην παραπάνω µέθοδο βιώνει ελάχιστο µετεγχειρητικό πόνο, αποκαθιστά την κίνηση του γόνατος και επιστρέφει στις δραστηριότητές του πολύ γρηγορότερα, ενώ, παράλληλα, ελαχιστοποιείται η απώλεια αίµατος, µε αποφυγή πολλές φορές της ανάγκης µετάγγισης. Επιπλέον, µειώνεται δραµατικά η παραµονή στο νοσηλευτικό ίδρυµα σε 3-4 µέρες, όπως και ο χρόνος τελικής αποκατάστασης, φυσικοθεραπείας και εξάρτησης από βοηθητικά µέσα (βακτηρίες, µπαστούνι κ.λπ.).
Πολύ σηµαντικό είναι ότι αυτή η χειρουργική τεχνική επιλύει το πρόβληµα της µετάγγισης αίµατος σε ασθενείς που λόγω συγκεκριµένης θρησκευτικής τοποθέτησης (όπως οι µάρτυρες του Ιεχωβά) δεν επιθυµούν σε καµία περίπτωση να µεταγγιστούν. Στα νεότερα άτοµα και ιδιαίτερα τους αθλητές (επαγγελµατίες ή µη) συχνότερες παθήσεις της άρθρωσης του γόνατος είναι οι ρήξεις των µηνίσκων, των χιαστών συνδέσµων και οι βλάβες του αρθρικού χόνδρου. Βέβαια, ρήξη των µηνίσκων µπορεί να συµβεί και σε άτοµα άνω των 50 ετών, έπειτα από κάκωση του γόνατος, πιθανόν όχι και τόσο µεγάλης έντασης.
Η θεραπεία των παραπάνω κακώσεων είναι κατά κύριο λόγο χειρουργική και γίνεται µε minimal παρέµβαση. Μιλάµε, βέβαια, για την αρθροσκόπηση, µια πολύ σύγχρονη επέµβαση που γίνεται µέσω δύο τοµών του δέρµατος, της τάξης των 5 χιλιοστών. Από τη µία εισάγεται µία πολύ µικρή κάµερα, που επιτρέπει στον χειρουργό τη λεπτοµερή επισκόπηση της άρθρωσης, και από την άλλη εισάγονται τα ειδικά εργαλεία που θα αποκαταστήσουν τη βλάβη. Η νοσηλεία που απαιτείται για τις περιπτώσεις των ρήξεων των µηνίσκων είναι συνήθως λίγων ωρών και ο ασθενής εξέρχεται από την κλινική περπατώντας, χωρίς πατερίτσες και νάρθηκες και επιστρέφει άµεσα στις δραστηριότητές του. Στις περιπτώσεις της αποκατάστασης του πρόσθιου χιαστού, µετά την κατάλληλη φυσικοθεραπεία ο ασθενής µπορεί να επιστρέψει όχι µόνο στις καθηµερινές, αλλά και στις αθλητικές δραστηριότητές του, και µάλιστα επαγγελµατικού επιπέδου.
Κάθε πρόβληµα στο γόνατο πρέπει να αντιµετωπίζεται µε τη δέουσα σοβαρότητα και υπευθυνότητα τόσο από τον ασθενή όσο και από τον εξειδικευµένο ορθοπαιδικό χειρουργό, έτσι ώστε αρχικά να τεθεί η σωστή διάγνωση και στη συνέχεια να δοθεί η κατάλληλη θεραπεία. Αν κάποιος πρέπει να χειρουργηθεί, το είδος και ο χρόνος της επέµβασης είναι κάτι που θα προτείνει και θα πραγµατοποιήσει έµπειρος ορθοπαιδικός χειρουργός.
Η εφαρµογή της αρθροπλαστικής µικρών τοµών και η αρθροσκοπική χειρουργική είναι µέθοδοι που απαιτούν ιδιαίτερη εµπειρία και υψηλού βαθµού εξειδίκευση του χειρουργού και δίνουν απάντηση στις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου-ασθενούς, εξασφαλίζοντας άµεση αντιµετώπιση του πόνου, ελάχιστο χρόνο νοσηλείας, γρήγορη επιστροφή στις καθηµερινές ή αθλητικές δραστηριότητες, συντοµότερη επάνοδο στην εργασία και µειωµένο κόστος νοσηλείας.
Γεώργιος Πετσίνης MD, Ph.D
Ορθοπαιδικός Χειρουργός – Αρθροσκόπος,
Επιστηµονικός Υπεύθυνος
Μονάδας Ελάχιστα Επεµβατικής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής και Αθλητιατρικής, ΒιοΚλινική Αθηνών
