Ο ώμος είναι μια σύνθετη, ιδιαίτερα κινητή άρθρωση με πάνω από είκοσι μυς που συμμετέχουν στην κίνησή του. 

Τέσσερις από αυτούς τους μυς συνθέτουν το στροφικό πέταλο, μια ομάδα τεσσάρων τενόντων που ενώνονται μεταξύ τους και διευκολύνουν την περιστροφή του βραχιόνιου οστού στο ύψος του ώμου.

Οι πιο συχνοί τραυματισμοί των τενόντων του στροφικού πετάλου αφορούν τον υπερακάνθιο και τον υπακάνθιο.

Οι τένοντες του στροφικού πετάλου υπόκεινται σε συνεχή χρήση και σε κάποιο σημείο μπορεί να γίνει ρήξη, δηλαδή σχίσιμο.

Οι ρήξεις του στροφικού πετάλου είναι συνήθως αρκετά επώδυνες και μπορεί να εμφανιστούν ως εκφυλιστικές ρήξεις στη μέση ηλικία λόγω χρόνιας φθοράς ή μπορούν να συμβούν σε νέους αθλητές, όπως παίκτες του μπέιζμπολ και του βόλεϊ, ως αποτέλεσμα έντονης και επαναλαμβανόμενης χρήσης.

Οι βλάβες του στροφικού πετάλου ποικίλλουν και κυμαίνονται από φλεγμονή -ή τενοντοπάθεια- του στροφικού πετάλου και του υπακρωμιακού θυλάκου (bursa), σε μερική ρήξη του στροφικού πετάλου και, τέλος, σε πλήρη ρήξη του στροφικού πετάλου.

Συμπτώματα

Η ρήξη του στροφικού πετάλου μπορεί να είναι ασυμπτωματική, μπορεί όμως να προκαλεί πόνο και αδυναμία του μυών του ώμου.

Η ρήξη του στροφικού πετάλου συνήθως προκαλεί πόνο με την κίνηση του ώμου και αντιστρόφως η κίνηση του ώμου μπορεί πραγματικά να περιοριστεί λόγω του πόνου.

Πολύ συχνά υπάρχει νυχτερινός πόνος.

Σε μια πλήρη ρήξη του στροφικού πετάλου, συναντάται αδυναμία των μυών του ώμου, ιδιαίτερα όταν ο ασθενής προσπαθεί να άρει πράγματα σε ορισμένες θέσεις.

Επίσης, σε χρόνιες καταστάσεις μπορεί να παρατηρηθεί ατροφία των μυών του στροφικού πετάλου.

Διάγνωση

Οι ρήξεις του στροφικού πετάλου μπορεί συνήθως να διαγνωστούν με ένα καλό ιστορικό και τη φυσική εξέταση.

Οι απλές ακτινογραφίες του ώμου είναι χρήσιμες στο να αναδείξουν εάν η ωμοπλάτη έχει κυρτό ακρώμιο, το οποίο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ρήξης του στροφικού πετάλου.

Το υπερηχογράφημα του ώμου είναι μία γρήγορη και φτηνή μέθοδος εξέτασης του στροφικού πετάλου, η ακρίβεια όμως των αποτελεσμάτων εναπόκειται στην εμπειρία του εξεταστή.

Η μαγνητική τομογραφία (MRI) είναι η εξέταση εκλογής και αναδεικνύει με αντικειμενική ακρίβεια την έκταση και τη σοβαρότητα της ρήξης του στροφικού πετάλου.

Με τις συνήθεις προβολές μπορεί να απεικονίσει τα οστά, τους τένοντες, τους μυς και τον επιχείλιο χόνδρο του ώμου.

Η κλειστή μαγνητική τομογραφία συνήθως προτιμάται αντί μιας ανοικτής MRI, διότι η κλειστή MRI είναι πολύ πιο ακριβής στην απεικόνιση των λεπτομερειών της ανατομίας του ώμου.

Θεραπεία

Ρήξη μερικού πάχους:

Μια ρήξη μερικού πάχους του στροφικού πετάλου έχει καλή πιθανότητα επούλωσης χωρίς χειρουργική επέμβαση.

Η φυσικοθεραπεία είναι μια σημαντική θεραπευτική επιλογή, διότι μπορεί να βοηθήσει να ανακτηθεί η οποιαδήποτε απώλεια κίνησης και δώσει ευκαιρία για την επούλωση της ρήξης του τένοντα.

Η παγοθεραπεία στον ώμο είκοσι λεπτά για δυο-τρεις φορές την ημέρα θα βοηθήσει, επίσης, στη μείωση της φλεγμονής και στην ανακούφιση από τον πόνο – είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να εφαρμόζεται πάγος στον ώμο πριν από την κατάκλιση, εάν υπάρχει δυσκολία στον ύπνο.

Μια ένεση με κορτιζόνη στον ώμο μπορεί να είναι χρήσιμη για τη μείωση του πόνου και της φλεγμονής.

Η αρθροσκόπηση του ώμου (βλέπε παρακάτω) μπορεί να είναι η τελική θεραπεία εάν ο πόνος συνεχίζει παρά τη φυσικοθεραπεία και τις ενέσεις.

Κατά τη διάρκεια της αρθροσκόπησης, το φθαρμένο τμήμα του τένοντα αφαιρείται, γίνεται καθαρισμός του υπακρωμιακού θυλάκου, ο οποίος φλεγμαίνει, και ακρωμιοπλαστική – δηλαδή γλυφανίζεται (λειαίνεται) το τμήμα του ακρωμίου το οποίο προσκρούει, ανοίγοντας περισσότερο χώρο κάτω από το ακρώμιο για να αποτραπεί η περαιτέρω φθορά του στροφικού πετάλου.

Ρήξη πλήρους πάχους:

Μια ρήξη πλήρους ή ολικού πάχους του στροφικού πετάλου, στις περισσότερες περιπτώσεις, αντιμετωπίζεται καλύτερα με αρθροσκόπηση.

Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου τοποθετούνται διοστικές άγκυρες στην ανατομική θέση κατάφυσης του στροφικού πετάλου.

Αυτές οι άγκυρες έχουν ράμματα τα οποία διαπερνώνται μέσα από το σχισμένο τένοντα.

Όταν αυτά τα ράμματα στη συνέχεια δένονται, ο τένοντας καθηλώνεται πάνω στο οστό, επιτρέποντας στον τένοντα να επουλωθεί.

Συνήθως γίνεται και ακρωμιοπλαστική, η οποία επιτρέπει περισσότερο χώρο για την πρόληψη της προστριβής του συρραφέντος στροφικού πετάλου.

Έπειτα από τη συρραφή του στροφικού πετάλου, θα χρειαστεί φυσικοθεραπεία.

Συνήθως απαιτείται ακινητοποίηση με έναν νάρθηκα απαγωγής του ώμου και ταυτόχρονη παθητική κινησιοθεραπεία για τέσσερις εβδομάδες.

Μετά το διάστημα αυτό, ο φυσιοθεραπευτής θα προχωρήσει σε ενεργητική κινησιοθεραπεία και ασκήσεις ενδυνάμωσης.

Ενώ η αποκατάσταση είναι διαφορετική για κάθε ασθενή, συνήθως απαιτούνται περίπου τρεις μήνες φυσικοθεραπείας, δύο έως τρεις φορές την εβδομάδα.

Μαζική ρήξη στροφικού πετάλου:

Μία πολύ μεγάλη, πλήρη ρήξη του στροφικού πετάλου σε ορισμένες περιπτώσεις δεν είναι επιδιορθώσιμη.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πριν από τη χειρουργική επέμβαση ότι σε μαζική ρήξη του στροφικού πετάλου η επισκευή δεν μπορεί να είναι η καλύτερη επιλογή, ιδιαίτερα αν υπάρχει δυσκαμψία ή σοβαρή μυϊκή ατροφία των μυών του στροφικού πετάλου.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο αρθροσκοπικός καθαρισμός του εκφυλισμένου στροφικού πετάλου και η διατομή της μακράς κεφαλής του δικεφάλου μπορεί να μειώσουν σημαντικά ή να εξαλείψουν τον πόνο.

Στη μαζική ρήξη του στροφικού πετάλου, με ή χωρίς αρθροσκόπηση, η φυσικοθεραπεία είναι σημαντική για να διατηρηθεί η κίνηση του ώμου όπως και η κατάσταση των υπόλοιπων μυών του ώμου που παραμένουν άθικτοι.

Αρθροσκόπηση:

Η αρθροσκόπηση του ώμου είναι γενικά μια επέμβαση που δεν απαιτεί απαραίτητα νοσηλεία και ο ασθενής μπορεί να πάει σπίτι την ίδια ημέρα της επέμβασης.

Γίνονται πολύ μικρές τομές στον ώμο (περίπου 1 εκ. σε μήκος), μέσω των οποίων εισάγονται η οπτική κάμερα και τα διάφορα αρθροσκοπικά εργαλεία για να εκτελεστεί η χειρουργική επέμβαση.

Αρχικά γίνεται διαγνωστική αρθροσκόπηση και εξετάζονται όλες οι ανατομικές δομές του ώμου, συμπεριλαμβανομένων του επιχείλιου χόνδρου, των τενόντων και του αρθρικού θυλάκου.

Οποιεσδήποτε απαραίτητες ενέργειες, όπως συρραφή του στροφικού πετάλου, στη συνέχεια εκτελούνται όπως περιγράφεται παραπάνω.

Ζήνων Θ. Κόκκαλης, MD, PhD,
Ορθοπαιδικός Χειρουργός