Μάθε και προστατεύσου!

Ο καρκίνος του δέρµατος είναι η συχνότερη µορφή µη µελανωτικού καρκίνου στον άνθρωπο. Ένας στους 5 ενήλικες µπορεί να αναπτύξει καρκίνο του δέρµατος. Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι καρκίνου του δέρµατος:

• το βασικοκυτταρικό καρκίνωµα και
• το ακανθοκυτταρικό καρκίνωµα

Οι κυριότερες αιτίες που ενοχοποιούνται για την εµφάνιση του καρκίνου του δέρµατος είναι:

• Η συχνή επαφή µε διάφορες χηµικές ουσίες, όπως τα φυτοφάρµακα, και
• η έκθεση του δέρµατος στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου

Ποιες ακτίνες του ήλιου θεωρούνται επικίνδυνες;

Οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Α και Β, που απορροφιούνται ως επί το πλείστον από το στρώµα του όζοντος. Μείωση του όζοντος κατά 1% προκαλεί αύξηση των καρκίνων του δέρµατος κατά 3%.

Τι προκαλεί τη µείωση του όζοντος;

Η χρήση των χλωροφθορανθράκων στα σπρέι και τα ψυγεία, οι αεροψεκασµοί, τα καυσαέρια κ.λπ.

Ποιες είναι οι επικίνδυνες ώρες έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία;

Όσο µειώνεται η σκιά τόσο αυξάνεται η ένταση των υπεριωδών ακτίνων και ο κίνδυνος των βλαβών που προκαλούν. Οι ώρες από 12.00 έως 16.00 είναι οι πιο επικίνδυνες και θα πρέπει να αποφεύγουµε την έκθεση στον ήλιο.

Ποιος κινδυνεύει περισσότερο;

Η πλειονότητα των καρκίνων του δέρµατος εµφανίζεται σε ανθρώπους µε ανοιχτόχρωµη επιδερµίδα που έχουν εκτεθεί στον ήλιο για µεγάλα χρονικά διαστήµατα. Περίπου το 80% των καρκίνων του δέρµατος εµφανίζεται σε περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο και κυρίως στην περιοχή του λαιµού και της κεφαλής. Όλοι οι άνθρωποι µπορεί να εµφανίσουν καρκίνο του δέρµατος, αλλά ο κίνδυνος είναι µεγαλύτερος όταν:

• Η επιδερµίδα είναι ανοιχτόχρωµη, τα µάτια γαλανά ή πράσινα και τα µαλλιά είναι ανοιχτού χρώµατος
• Υπάρχει ιστορικό δερµατικού καρκίνου στην οικογένεια
• Αναφέρονται πολλά σοβαρά ηλιακά εγκαύµατα, ειδικά σε νεαρή ηλικία
• Όταν κάποιος έχει σπίλους (ελιές) σε µεγάλο αριθµό (> 100), σε διάφορα χρώµατα και σε µεγέθη
• Όταν εµφανίζεται ογκίδιο εκεί που δεν προϋπήρχε

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά σηµεία ενός καλοήθους σπίλου που έχει αρχίσει να µεταλλάσσεται σε καρκίνο;

• Όταν αυξάνεται προοδευτικά σε µέγεθος
• Όταν αλλάζει σχήµα και χρώµα
• Όταν εξελκούται και αιµορραγεί
• Όταν υπάρχει κνησµός
• Όταν εµφανίζει νεόπλαστα αγγεία
• Όταν ψηλαφούνται λεµφαδένες

Πώς αντιµετωπίζεται ο καρκίνος του δέρµατος;

Όλοι οι καρκίνοι του δέρµατος, αν αντιµετωπιστούν έγκαιρα, έχουν εξαιρετική πορεία.

Συνήθως, η υπό τοπική αναισθησία αφαίρεση της βλάβης και η βιοψία της, όταν είναι µικρού µεγέθους, αποτελούν ταυτόχρονα και τη θεραπεία της. Εάν η βλάβη είναι µεγαλύτερου µεγέθους, ίσως µετά την αφαίρεσή της να χρειαστεί πλαστική αποκατάσταση του ελλείµατος. Εάν ο καρκίνος του δέρµατος αγνοηθεί, µπορεί να προκαλέσει σοβαρές δυσµορφίες ή και να αποβεί µοιραίος.

Ατοµικά µέτρα προστασίας

• Αποφυγή της συνεχούς έκθεσης στον ήλιο τις επικίνδυνες ώρες
• Χρησιµοποίηση στεγάστρων ή δένδρων που απορροφούν όµως µόνο το 60% της ηλιακής ακτινοβολίας
• Χρησιµοποίηση απορροφητικών γυαλιών
• Ελαφρά, βαµβακερά και ανοιχτόχρωµα ρούχα
• Χρησιµοποίηση αδιάβροχων αντηλιακών προϊόντων µε δείκτη προστασίας SPF πάνω από 15
• Αποφυγή του solarium
• Λήψη προστατευτικών µέτρων όχι µόνο στη θάλασσα, αλλά και στο πάρκο και το βουνό
• Άµεση παρατήρηση και προσφυγή στους ειδικούς γιατρούς -πλαστικούς χειρουργούς ή δερµατολόγους- για διάγνωση και πιθανή άµεση αντιµετώπισή τους

Γενικά µέτρα προστασίας

• Η έκδοση ενηµερωτικών εντύπων και η χρήση οπτικοαουστικών µέσων για ενηµέρωση του πληθυσµού
• Η κατάλληλη εκπαίδευση των γιατρών και των νοσηλευτριών
• Ενηµερωτικά µαθήµατα στα σχολεία και στους τόπους δουλειάς των εργαζοµένων
• Η λήψη επαγγελµατικών µέτρων προστασίας από θερµικούς, χηµικούς και ραδιενεργούς παράγοντες
• Η χρήση εναλλακτικών µορφών ενέργειας
• Η έκδοση καθηµερινού ∆ελτίου ∆είκτη Υπεριώδους Ακτινοβολίας, ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς µήνες

Πώς γίνεται η αυτοεξέταση;

Η πρόληψη του καρκίνου του δέρµατος, όπως και για κάθε καρκίνο, είναι προφανώς το καλύτερο όπλο κατά της νόσου. Η περιοδική αυτοεξέταση βοηθά στην πρώιµη εντόπιση κάποιας καρκινικής βλάβης. Για την αυτοεξέταση χρειάζεται ένας µεγάλος καθρέφτης χειρός και ένα καλά φωτιζόµενο δωµάτιο

Εξετάζουµε όλο το µπροστινό τµήµα του σώµατός µας, στεκόµενοι γυµνοί µπροστά στον καθρέφτη

Εξετάζουµε µε τη βοήθεια του µικρού καθρέφτη και το πίσω µέρος του σώµατός µας

Δεν ξεχνάµε να εξετάζουµε:

Πίσω από τα αυτιά, το τριχωτό της κεφαλής, τις παλάµες και τα πέλµατα, ανάµεσα στα δάκτυλα, τις µασχάλες, την περιοχή των γλουτών και των γεννητικών οργάνων 

Τι κάνουµε στην περίπτωση που εντοπίσουµε µια ύποπτη βλάβη;

Θα πρέπει να απευθυνθείτε άµεσα στον πλαστικό χειρουργό ή στον δερµατολόγο για διάγνωση και πιθανή χειρουργική αντιµετώπισή της.

Γεώργιος Α. Κόκκαλης
Πλαστικός Χειρουργός
Επιστημονικός Συνεργάτης Βιοκλινικής Αθηνών