Οι αιµορροΐδες είναι φυσιολογικοί ανατοµικοί σχηµατισµοί που βρίσκονται στο τελευταίο τµήµα του παχέος εντέρου, δηλαδή στο εσωτερικό µέρος του πρωκτού. Μοιάζουν µε µικρά µαλακά «µαξιλαράκια», τα οποία είναι γεµάτα µε αίµα και συνδετικό ιστό και εµφανίζονται σε όλους τους ανθρώπους από τη βρεφική κιόλας ηλικία. Ο βασικός ρόλος των αιµορροΐδων είναι να εξασφαλίζουν πλήρη στεγανότητα στον πρωκτό. Κατά κάποιο τρόπο, δηλαδή, ενισχύουν τον µηχανισµό του πρωκτικού σφιγκτήρα, επιτυγχάνοντας την πλήρη σύγκλιση του πρωκτού όταν αυτός βρίσκεται σε φάση ηρεµίας. Σηµαντικός όµως είναι και ο ρόλος τους στον µηχανισµό της αφόδευσης, αφού δρουν σαν µαξιλαράκια ασφαλείας κατά τη φάση της διαστολής του σφιγκτήρα και της εξόδου των κοπράνων. Οι αιµορροΐδες είναι φυσιολογικοί ανατοµικοί σχηµατισµοί που βρίσκονται στο τελευταίο τµήµα του παχέος εντέρου, δηλαδή στο εσωτερικό µέρος του πρωκτού. Μοιάζουν µε µικρά µαλακά «µαξιλαράκια», τα οποία είναι γεµάτα µε αίµα και συνδετικό ιστό και εµφανίζονται σε όλους τους ανθρώπους από τη βρεφική κιόλας ηλικία. Ο βασικός ρόλος των αιµορροΐδων είναι να εξασφαλίζουν πλήρη στεγανότητα στον πρωκτό. Κατά κάποιο τρόπο, δηλαδή, ενισχύουν τον µηχανισµό του πρωκτικού σφιγκτήρα, επιτυγχάνοντας την πλήρη σύγκλιση του πρωκτού όταν αυτός βρίσκεται σε φάση ηρεµίας. Σηµαντικός όµως είναι και ο ρόλος τους στον µηχανισµό της αφόδευσης, αφού δρουν σαν µαξιλαράκια ασφαλείας κατά τη φάση της διαστολής του σφιγκτήρα και της εξόδου των κοπράνων.
Πώς προκαλείται η αιµορροϊδοπάθεια;
Ο ακριβής µηχανισµός µε τον οποίο διογκώνονται οι αιµορροΐδες, και έτσι κάποιοι άνθρωποι αποκτούν αιµορροϊδοπάθεια, δεν είναι γνωστός. Έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες σχετικά, καµία όµως δεν έχει επικρατήσει έναντι των άλλων. Αυτό που γνωρίζουµε µε βεβαιότητα είναι πως έχουν αναγνωρισθεί συγκεκριµένοι προδιαθεσικοί παράγοντες για τη δηµιουργία αιµορροϊδοπάθειας, όπως η χρόνια δυσκοιλιότητα, η κληρονοµικότητα, η εγκυµοσύνη, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, η διατροφή που είναι χαµηλή σε υπόλειµµα και άλλοι σπανιότεροι. Οι άνθρωποι που έχουν αυτούς τους παράγοντες έχουν και αυξηµένες πιθανότητες να αποκτήσουν αιµορροϊδοπάθεια.
Τι συµπτώµατα έχουν οι ασθενείς µε αιµορροϊδοπάθεια;
Η πλειονότητα των ασθενών εµφανίζει απώλεια αίµατος µε τις κενώσεις. Η αιµορραγία παρατηρείται, κατά κανόνα, προς το τέλος της κένωσης και το αίµα είναι ζωηρό κόκκινο, σε µορφή σταγόνων στη λεκάνη ή κηλίδων στο χαρτί και στο εσώρουχο. Στην περίπτωση πάλι που το µέγεθος των αιµορροΐδων αυξηθεί πολύ, αυτές προβάλλουν προς τα έξω έπειτα από κάθε κένωση και οι ασθενείς παραπονούνται ότι χρειάζεται να περάσει λίγη ώρα για να ξαναµπούν µόνες τους ή για να τις «βάλουν» οι ίδιοι στη θέση τους µε κάποιους χειρισµούς. Σε πιο προχωρηµένα στάδια οι αιµορροΐδες µπορεί να εξέχουν µονίµως. Αυτό προκαλεί πρόπτωση του βλεννογόνου του εντέρου, µε αποτέλεσµα να διαταράσσεται η στεγανότητα του σφιγκτήρα. Έτσι αρκετοί ασθενείς διαµαρτύρονται και για µικρή απώλεια βλέννας ή ακαθαρσίας στο εσώρουχό τους. Πολύ σπανιότερα οι αιµορροΐδες εκδηλώνονται µε πόνο στην περιοχή του πρωκτού, που σχεδόν πάντα είναι αποτέλεσµα κάποιας επιπλοκής τους.
Πότε πρέπει να χειρουργούνται οι ασθενείς µε αιµορροϊδοπάθεια;
Η χειρουργική θεραπεία για τις αιµορροΐδες έχει ένδειξη:
- Στους ασθενείς µε χρόνια συµπτώµατα (συνήθως αιµορροϊδοπάθεια 3ου ή 4ου βαθµού).
- Σε αυτούς που έχουν συχνές αιµορραγίες ή χαµηλό αιµατοκρίτη.
- Όταν αποτυγχάνει η συντηρητική θεραπεία.
- Τέλος, στους ασθενείς που παρουσιάζουν επιπλοκές της νόσου (θρόµβωση, πρόπτωση κ.λπ.).
Όπως είναι φυσικό, η απόφαση για το χειρουργείο εξατοµικεύεται για κάθε ασθενή, αφού, εκτός από τα συµπτώµατα, πρέπει να λαµβάνονται υπόψη και άλλοι παράγοντες, όπως το φύλο, η ηλικία, τυχόν προηγούµενα χειρουργεία στην περιοχή, η συνολική διατάραξη της ποιότητας ζωής του ασθενούς κ.λπ.
Ποια ήταν η θεραπεία της αιµορροϊδοπάθειας τα προηγούµενα χρόνια;
Η πιο διαδεδοµένη θεραπεία της νόσου για πολλές δεκαετίες υπήρξε η κλασική «ανοικτή» αιµορροϊδεκτοµή κατά MilliganMorgan, δηλαδή η πλήρης χειρουργική αφαίρεση όλων των αιµορροϊδικών όζων. Τα τραύµατα που προκαλούντο στο δέρµα του πρωκτού παρέµεναν ανοικτά ώστε να επουλωθούν µόνα τους έπειτα από ένα διάστηµα 40-45 ηµερών (επούλωση «κατά δεύτερο σκοπό»). Η τεχνική αυτή είναι αποτελεσµατική αλλά ταυτόχρονα είναι τραυµατική, αρκετά επώδυνη, αιµατηρή, απαιτεί καθηµερινές αλλαγές τραύµατος και περιορίζει σηµαντικά τους ασθενείς από τις ατοµικές και τις επαγγελµατικές τους δραστηριότητες για µεγάλο χρονικό διάστηµα. Όλα αυτά τα προβλήµατα έχουν ως αποτέλεσµα οι περισσότεροι ασθενείς να αναζητούν πιο εξελιγµένες και λιγότερο τραυµατικές και επώδυνες θεραπείες.
Τι είναι οι τεχνικές HeLP και LHP;
Οι τεχνικές HeLP και LHP είναι δύο νέες, ελάχιστα επεµβατικές χειρουργικές τεχνικές που άρχισαν να εφαρµόζονται στη θεραπεία της αιµορροϊδοπάθειας τα τελευταία 6-7 χρόνια. Η βιοϊατρική τεχνολογία που τις υποστηρίζει βασίζεται στα laser. Ανάλογα µε το στάδιο (βαρύτητα) της νόσου εφαρµόζεται και η κατάλληλη τεχνική ανάµεσα στις δύο. Στα αρχικά στάδια χρησιµοποιείται η τεχνική HeLP (Hemorroidal Laser Procedure), ενώ σε αιµορροϊδοπάθειες τελικού σταδίου η τεχνική LHP (Laser Hemorroido Plasty).
Αυτό προσφέρει καλύτερα αποτελέσµατα, γιατί καθεµία είναι σχεδιασµένη να προσαρµόζεται στις διαφορετικές ανατοµικές και λειτουργικές αλλαγές που προκαλούνται στον πρωκτό των ασθενών αναλόγως µε το στάδιο της νόσου. Και οι δύο τεχνικές στηρίζονται σε εντελώς διαφορετική λογική σε σχέση µε την «ανοικτή» µέθοδο. ∆εν έχουν ως στόχο τη χειρουργική αφαίρεση, αλλά τη συρρίκνωση και την προοδευτική ουλοποίηση των διογκωµένων αιµορροΐδων, καθώς και τη θρόµβωση όλων των αρτηριών που τις τροφοδοτούν µε αίµα. Αυτό επιτυγχάνεται µε την εφαρµογή ενέργειας laser υπό την καθοδήγηση υπερήχων.
Για τη σωστή εφαρµογή τους απαιτείται ειδικός εξοπλισµός, που περιλαµβάνει µια πολύ λεπτή και εύκαµπτη ίνα, που από το άκρο της εκπέµπει περιµετρικά ενέργεια laser, καθώς και ένα ειδικά σχεδιασµένο πρωκτοσκόπιο, πάνω στο οποίο εφαρµόζεται µια πηγή υπερήχων. Η διάρκεια του χειρουργείου δεν υπερβαίνει τα 30 λεπτά και γίνεται υπό γενική αναισθησία.
Ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήµατα των τεχνικών HeLP και LHP;
Τα πλεονεκτήµατα των µεθόδων HeLP και LHP είναι αναρίθµητα. Το βασικότερο είναι ότι και οι δύο είναι εξίσου αποτελεσµατικές µε τις «κλασικές» χειρουργικές τεχνικές, αλλά ταυτόχρονα είναι ανώδυνες, αναίµακτες και ατραυµατικές. Ακριβώς επειδή δεν προκαλούν εξωτερικά ή εσωτερικά τραύµατα στον πρωκτό, οι ασθενείς δεν πονούν καθόλου ούτε κατά τη διάρκεια του χειρουργείου αλλά ούτε και έπειτα από αυτό. Επίσης, δεν τοποθετούνται ράµµατα, δεν χρειάζονται αλλαγές τραύµατος και δεν σχηµατίζονται ουλές µετεγχειρητικά. Οι ασθενείς κινητοποιούνται και γευµατίζουν άµεσα έπειτα από το χειρουργείο, επιστρέφουν στο σπίτι τους την ίδια ηµέρα και είναι σε θέση να επανέλθουν πολύ γρήγορα (σε 1-2 ηµέρες) σε πλήρη ατοµική και επαγγελµατική δραστηριότητα. Από την πρώτη κιόλας ηµέρα µετά την επέµβαση µπορούν να κάνουν µπάνιο ελεύθερα, ενεργούνται φυσιολογικά και χωρίς πόνο και δεν έχουν περιορισµούς στο φαγητό. Σε δύο εβδοµάδες επιτρέπεται να αρχίσουν ένα ελαφρύ πρόγραµµα γυµναστικής και προοδευτικά γυµνάζονται κανονικά. Τέλος, έπειτα από δύο 24ωρα µπορούν άνετα να οδηγήσουν αυτοκίνητο. Οι τεχνικές HeLP και LHP είναι απολύτως ασφαλείς για τους ασθενείς και η αποτελεσµατικότητά τους στη θεραπεία της αιµορροϊδοπάθειας είναι εξαιρετική, όπως αποδεικνύεται από µεγάλες δηµοσιευµένες επιστηµονικές κλινικές µελέτες.
Οι τεχνικές HeLP και LHP µε τη χρήση τεχνολογίας laser σχεδιάστηκαν για να βάλουν τέλος στα δύσκολα µετεγχειρητικά προβλήµατα που προκαλούσαν οι παλαιότερες «ανοικτές» µέθοδοι, προσφέροντας µια µοντέρνα, ανώδυνη, ασφαλή και πολύ αποτελεσµατική εναλλακτική λύση στη θεραπεία της αιµορροϊδοπάθειας. ∆ικαίως αποτελούν σήµερα για τους ασθενείς την πρώτη θεραπευτική τους επιλογή.
Κωνσταντίνος Αυγερινός MD, Ph.D
Γενικός Χειρουργός,
Επιστηµονικός Συνεργάτης Βιοκλινικής Αθηνών
