Μία από τις συχνές αιτίες βαρηκοΐας είναι η ωτοσκλήρυνση. Η αλματώδης ανάπτυξη της Τεχνολογίας και της Ιατρικής των τελευταίων ετών βοήθησε καθοριστικά στη δυνατότητα αποκατάστασης της ακοής των περισσοτέρων πασχόντων.

Ωτοσκλήρυνση είναι η παθολογική δημιουργία οστού σε ορισμένα ζωτικής σημασίας για την ακοή τμήματα του μέσου ή και του έσω αυτιού. Θεωρείται αρκετά συχνή πάθηση. Περίπου ο ένας σε κάθε διακόσους ανθρώπους πάσχει από ωτοσκλήρυνση.

Εμφανίζεται συνήθως στην ηλικία 18 έως 30 ετών. Πολύ σπάνια μπορεί να εκδηλωθεί πριν από τα 10 χρόνια ή μετά τα 50.

Υπάρχουν πολλές θεωρίες όσον αφορά την αιτία που προκαλείται η ωτοσκλήρυνση. Καμία όμως μέχρι σήμερα δεν έχει δώσει ικανοποιητικές απαντήσεις. Περίπου το 60% των ασθενών με ωτοσκλήρυνση έχουν κληρονομική προδιάθεση. Κατά μέσο όρο ο άνθρωπος που έχει ένα γονέα με ωτοσκλήρυνση θα αναπτύξει την ίδια πάθηση σε ποσοστό 25%. Εάν και οι δύο γονείς του έχουν ωτοσκλήρυνση, τότε η πιθανότητα ανέρχεται στο 50%.

Η εγκυμοσύνη πιστεύεται ότι δραστηριοποιεί τους μηχανισμούς δημιουργίας της ωτοσκλήρυνσης. Αυτό γίνεται εμφανές από την επιδείνωση των συμπτωμάτων της πάθησης τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όσο και κατά τον θηλασμό.

Παρ’ ότι λέγεται ότι η ωτοσκλήρυνση εμφανίζεται σε όλες τις πολιτισμένες χώρες, έχει ιδιαίτερη προτίμηση στη λευκή φυλή. Από μελέτες που έγιναν στην Ευρώπη βρέθηκε ότι οι Μεσογειακοί λαοί πάσχουν σε μεγαλύτερο ποσοστό συγκριτικά με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους.

Μορφές Ωτοσκλήρυνσης

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι της πάθησης. Ο πρώτος (ωτοσκλήρυνση του αναβολέα) περιορίζεται στο μέσο τμήμα του αυτιού και αφορά περισσότερο το πολύ μικρό οστάριο που λέγεται αναβολέας. Ο δεύτερος τύπος (κοχλιακή ωτοσκλήρυνση) επεκτείνεται στο έσω τμήμα του αυτιού, το οποίο αποτελεί το πιο νευραλγικό μέρος για την ακοή ή περιορίζεται μόνο σ’ αυτό. Από τους δύο αυτούς τύπους ο δεύτερος είναι πιο βαριά πάθηση και θεραπεύεται πιο δύσκολα.

Πώς εμφανίζεται;

Χαρακτηριστικά οι ασθενείς με ωτοσκλήρυνση έρχονται στον γιατρό, διότι προοδευτικά η ακοή τους μειώνεται. Η ελάττωση της ακοής αρχίζει περίπου στα 20-25 χρόνια και συνήθως συμβαίνει και στα δύο αυτιά.

Ο ασθενής, παρ’ ότι δεν ακούει καλά, τις περισσότερες φορές ομιλεί ήρεμα και χαμηλόφωνα. Όταν βρίσκεται σε περιβάλλον με πολύ θόρυβο το πρόβλημα της ακοής του γίνεται μικρότερο, διότι τότε όλοι μιλούν πιο δυνατά. Έτσι αυτός ακούει τους συνομιλητές του και ταυτόχρονα δεν ενοχλείται από τον θόρυβο.

Συχνά όμως εκτός από τη μειωμένη ακοή εμφανίζονται και βουητά με άλλοτε μεγάλη και άλλοτε μικρή ένταση. Αυτά είναι πράγματι πολύ ενοχλητικά και μερικές φορές παραμένουν και μετά τη θεραπεία.

Σπανίως μπορούν να παρουσιαστούν ζαλάδες μικρού ή μεγάλου βαθμού ή ακόμη και πραγματικός ίλιγγος.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Ο γιατρός καλείται να βοηθήσει έναν ασθενή που δεν ακούει καλά, χωρίς όμως από το ιστορικό να προκύπτει ότι υπάρχει κάποια συγκεκριμένη αιτία.
Η προσεκτική εξέταση των αυτιών με το μικροσκόπιο και η μέτρηση της ακοής με τα διαπασών και τον ακουογράφο θα μας οδηγήσει στη διάγνωση, η οποία μπορεί να επιβεβαιωθεί με τον τυμπανογράφο.
Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα και με απλές σχετικά εξετάσεις ο ασθενής γνωρίζει τι έχει και είναι έτοιμος να συζητήσει με τον γιατρό του τη θεραπεία που θα του προτείνει.

Πώς θεραπεύεται;

Η θεραπεία σκοπό έχει να βοηθήσει τον πάσχοντα να ξαναβρεί την ακοή του και να απαλλαγεί από τα βουητά όταν υπάρχουν.

Το είδος της θεραπείας θα εξαρτηθεί από τη γενική υγεία του ασθενούς, την ηλικία του, τον βαθμό της βαρηκοΐας, το είδος της βαρηκοΐας και από το γεγονός αν πάσχουν και τα δύο αυτιά ή μόνο το ένα.

Εάν η ωτοσκλήρυνση περιορίζεται μόνο στην περιοχή που βρίσκεται ο αναβολέας τότε η καλύτερη θεραπεία είναι η εγχείρηση. Στην επέμβαση αυτή που λέγεται αναβολεκτομή αφαιρούμε τον αναβολέα που έχει ακινητοποιηθεί από την πάθηση και στη θέση του τοποθετούμε τεχνητό μόσχευμα. Τα τελευταία χρόνια προτιμούμε την αναβολοτομή, η οποία είναι πιο εξειδικευμένη επέμβαση, έχει υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας και λιγότερες επιπλοκές.

Η αναβολεκτομή ή αναβολοτομή είναι πολύ λεπτή εγχείρηση και απαιτεί από τον ωτοχειρουργό ξεχωριστή γνώση, εμπειρία και ικανότητα. Χρησιμοποιούμε πολύ λεπτά εργαλεία και το χειρουργικό μικροσκόπιο που μεγενθύνει την περιοχή κατά 16 έως 25 φορές. Όλη η εγχείρηση γίνεται μέσα από το αυτί χωρίς καμία εξωτερική τομή στο δέρμα.

Για να γίνει η επέμβαση αυτή χρειάζεται τοπική ή γενική αναισθησία. Το κάθε είδος αναισθησίας έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Εμείς προτιμούμε τη γενική αναισθησία από εξειδικευμένο αναισθησιολόγο, που ρυθμίζει τις ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού έτσι ώστε η αιμορραγία να μειωθεί στο ελάχιστο.

Η αναβολεκτομή γίνεται με την κλασσική χειρουργική ή με τη βοήθεια του Laser, το οποίο έχει ορισμένα πλεονεκτήματα στις δύσκολες ιδιαίτερα περιπτώσεις.

Μπορεί η επέμβαση να είναι πολύ λεπτή, αλλά η επιβάρυνση για τον ασθενή ελάχιστη. Όταν συνέλθει από την αναισθησία πρέπει να παραμείνει στο κρεβάτι του για 24 ώρες περίπου, και κατόπιν, εφ’ όσον αισθάνεται καλά, μπορεί να πάει στο σπίτι του ακολουθώντας πιστά ορισμένες οδηγίες. Μετά την εγχείρηση δεν αισθάνεται πόνο, έχει ένα μικρό επίθεμα στο αυτί του για μερικές ημέρες και παρακολουθείται στο εξωτερικό ιατρείο. Θα πάρει αντιβιοτικό για προφύλαξη από φλεγμονές. Ίσως παρατηρήσει μικρή αλλαγή στη γεύση για μερικές εβδομάδες ή μήνες, που συνήθως επανέρχεται στο φυσιολογικό.

Τα αποτελέσματα της εγχείρησης είναι εντυπωσιακά. Ο ασθενής ξαναβρίσκει την ακοή του στο αυτί που έγινε η εγχείρηση και τις περισσότερες φορές απαλλάσσεται και από τα βουητά.

Μετά από ένα χρονικό διάστημα 6-12 μηνών εάν επιθυμεί μπορεί να υποβληθεί σε εγχείρηση και του άλλου αυτιού.

Δυστυχώς όλοι οι ασθενείς δεν είναι καλοί υποψήφιοι για εγχείρηση. Έτσι για όσους βρίσκονται ακόμη στην εφηβεία ή σε μεγάλη ηλικία, πρέπει να αποφασιστεί η εγχείρηση με πιο αυστηρά κριτήρια. Η εγχείρηση επίσης δεν έχει νόημα σε ασθενείς που η ωτοσκλήρυνση έχει καταστρέψει το έσω τμήμα του αυτιού.

Ευτυχώς όμως για όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις υπάρχει λύση. Αυτή είναι το ακουστικό βαρηκοΐας. Εάν το ακουστικό επιλεγεί και ρυθμιστεί κατάλληλα μετά από συνεργασία γιατρού, τεχνικού και ασθενούς τότε έχει εξ ίσου καλά αποτελέσματα με την εγχείρηση.

Ευθύμιος Χριστόπουλος MD, PhD

Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών

Επιστημονικός Υπεύθυνος του Κέντρου Μικρο-Ενδοσκοπικής Χειρουργικής στην Ωτορινολαρυγγολογία

Τηλέφωνο : 6944-360639

Email : info@echristopoulos.gr